Kujtimet nga lufta, hapet Muzeu i Fëmijëve të Luftës në Prishtinë

Organizata “Nisma e të Rinjve për të Drejta të Njeriut” (Youth Initiative for Human Rights – Kosovo – YIHR) ka hapur Muzeun e Fëmijëve të Luftës në Prishtinë.

Muzeu i Fëmijëve të Luftës do të jetë një hapësirë kujtese për fëmijërinë e ndërprerë nga Lufta e Kosovës.

Hapja e këtij Muzeu u bë me inaugurimin e Ekspozitës “Loja e ndërprerë”, më 22.01.2025.

Ekspozita përfshin gjësende personale, video-dëshmi dhe eksponate të kuruara që theksojnë përvojat e fëmijëve gjatë luftës së fundit në Kosovë – dedikuar për ruajtjen e kujtimeve të fëmijërisë gjatë luftës në Kosovë.

Gjatë ceremonisë së hapjes së Muzeut të Fëmijëve të Luftës u tha se çdo objekt dhe rrëfim në këtë Ekspozitë shpalos të vërtetat dhe të kaluarën, që s’duhet të lejohet që të bëhet e tashme.

Drejtoresha e Muzeut të Fëmijëve të Luftës, Bjeshkë Guri ka thënë se ky Muze është një përpjekje simbolike që dënon luftën si mjet të dominimit, kurse loja e ndërprerë adreson pikërisht fëmijëri të ndërprera dhunshëm nga lufta.

Ekspozita “Loja e ndërprerë” adreson pikërisht fëmijëri të ndërprera dhunshëm nga lufta dhe fton njerëzit të reflektojnë për të kaluarën – jo vetëm në Kosovë, por edhe në botë.

“Ky Muze është një përpjekje simbolike që dënon luftën si mjet të dominimit dhe dhunës strukturore – duke avokuar për drejtësi sociale dhe paqe të qëndrueshme kudo në botë. Ky Muze na fton që të ndërtojmë një ardhme, ku çdo fëmijë do të mund të jetojë në fëmijëri të lumtur.” – tha Guri.

Kurse, Marigona Shabiu, Drejtoreshë Ekzekutive e YIHR-së në Kosovë, tha se ky Muze u kushtohet fëmijëve të mbijetuar nga lufta e fundit në Kosovë dhe se rrugëtimi për themelimin e këtij Muzeu ka filluar pesë vjet më parë.

“Ky Muze është përpjekje për të ndërtuar ura mes të kaluarës dhe të ardhmes, është një hapësirë për të dëgjuar zëra që shpesh harrohen për të kuptuar dhimbjen e së shkuarës – mësuar nga ajo. Ekspozita ‘Loja e ndërprerë’ trajton në mënyrë direkte një mënyrë simbolike të fëmijërisë, që fëmijët e mbajtur nga lufta e fundit (1998/1999) e përjetuan. Për pesë vjet kemi qenë hapësirë publike për të vendosur Muzeun, por të gjitha përpjekjet tona kanë dështuar, që tregon një mosgatishmëri të institucioneve publike për të mbështetur nisma të tilla.” – tha Shabiu.

Për realizmin e Muzeut dhe Ekspozitës ndihmuan krijuesit, Petrit Halilaj dhe Ervina Halili.

Gjatë fjalës së tij në ceremoninë e hapjes së Muzeut, Petrit Halilaj tha se shprehja përmes luftës ka qenë fillim i një shërimi shpirtëror.

Ai ka folur edhe për vizatimin e bërë në Kampin e refugjatëve gjatë luftës në Kukës, të cilin ia kërkon edhe ish-kreu i atëhershëm i OKB-së, Kofi Anan, por që Halilaj nuk ia dha.

“Kur Kofi Anan e vizitoi Kampin, e pa vizatimin dhe unë si fëmijë kam besuar se ai vizatim ka me ndiku me ndal luftën. Aq shumë ka pasë rëndësi për mua vizatimi dhe kur ma kërkoi vizatimin, vendosa të mos ia japë. Kështu, çdo vizatim dhe objekt këtu sjell një histori tepër të rëndësishme të luftës të secilit fëmijë të luftës.” – deklaroi Halilaj.

Ndërsa, Ervina Halili, studiuese e poete, tha se sot po i kushtohet rëndësi, jo vetëm arkivimit të ngjarjeve historike dhe dokumentacioneve, por edhe themelimit të Muzeve dhe arkivimit të historive orale.

“Kjo është shumë e rëndësishme, pasi në ditët e sotme kemi mundësi me prezervu edhe përjetimin e individëve që e kanë përjetuar ngjarjen. Kujtimi më i gjallë është kujtimi dhe memoria e fëmijëve.” – shtoi ajo.

Për shkak të mungesës së hapësirave publike, Muzeu i Fëmijëve të Luftës është hapur në një hapësirë private, por themeluesit thonë se Muzeu në këtë hapësirë publike është i përkohshëm dhe nuk do të heqin dorë deri në gjetjen e një hapësire publike për Muzeun e Fëmijëve të Luftës.