Çka ndodh me dialogun Kosovë-Serbi , pas Samitit të Berlinit?

Mbledhia e liderëve kosovarë dhe serb në Berlin në prill të këtij viti po shihet si i pa rezultat për progres në marrëdhëniet e këtyre shteteve.

Dialogu Kosovë-Serbi dhe ideja e Presidentit të Kosovës për korrigjimin e kufijve me Serbinë ishin temë diskutimi mes panelistëve në #DebatPernime.

Në debatin me mikrofon të hapur u diskutuan edhe ide për zgjidhje për vazhdim të dialogut.

Analistë e politikanë po ashtu japin mendime lidhur rreziqet dhe pasojat të një ndryshimi kufijsh.

Për këto tema dhe shumë të tjera debatojnë: Haki Abazi, analist regjional; Sonja Biserko, Komiteti i Helsingut për të Drejtat e Njeriut në Serbi; Arifaj, këshilltar i Presidentit të Kosovës ; Politikane serbe nga Kosova dhe Vjosa Osmani, deputete e Lidhjes Demokratike të Kosovës.

‘Jeta në Kosovë’, transmetohet çdo të enjte në orën 20:15 në RTK dhe repriza të premten në mesditë.

 

 

Dëshmitari i 50-të i Prokurorisë Claude Cahn, seanca 18.03.2024, Foto: Gjykata Speciale

Në gjykimin e Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit, të akuzuar për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, në seancën e së hënës, 18.03.2024, kanë dëshmuar dy dëshmitarë.

Fillimisht, është dëgjuar dëshmia e Dëshmitares W04811, e cila dëshminë e ka dhënë në seancë të mbyllur për publikun.

Sipas Zyrës së Prokurorit të Specializuar, dëshmia e kësaj dëshmitareje kishte të bënte “me vrasjen e paligjshme të një viktime që ishte marrë, mbajtur e ndaluar nga anëtarë të UÇK-së në Zonën e Llapit”.

Më tej ka dëshmuar Claude Cahn, dëshmia e të cilit, sipas Prokurorisë, ka të bëjë me shkeljet e dokumentuara të të drejtave të njeriut të romëve në Kosovë gjatë punës së tij në Qendrën Europiane për të Drejtat e Romëve (ERRC) në korrik të vitit 1999.

Claude Cahn është një oficer i të Drejtave të Njeriut në Zyrën e Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut (OHCHR).

Cahn tha se ka dokumentuar ato që ka parë, teksa përmendi se ka parë civilë që digjnin shtëpi.

“Ne dokumentonim ato që shihnim, vetëm merrnim dëshmi të personave që kishte të ngjarë të ishin abuzuar. Nuk mund t’iu jap shumë detaje, mund t’iu them vetëm për ato që pash, pash që civilët, publiku, digjnin shtëpi. U vinin flakën shtëpive, por nuk mund t’iu jap asnjë përgjithësim shumë të madh se kush ishin këta persona” – deklaroi dëshmitari.

Me këtë rast ai ka ndarë përvojën me ato që kishte parë në një komunitet romësh në Prizren që e kishte vizituar.

“Ka qenë një komunitet rom që duhej të shkonim me taksi në periferi të Prizrenit. Shkuam dy herë me taksi në këtë komunitetin rom dhe të dyja herët nuk hiqnim dot qafe shoferin, vinte na komentonte për çdo gjë të mundshme se çfarë thoshin romët, po nuk ikte, nuk ikte, nuk lëvizte nga vendi. Unë nuk e di tani a ishte anëtar i UÇK-së apo jo ky person” – tha Cahn.

Personat e ndryshëm që i ka takuar Cahn i përshkroi si “të stresuar, të shokuar, të traumatizuar”.

“Ne kemi qenë në vende ku njerëzit ishin rrëmbyer nga shtëpitë e veta, ku shtëpive u ishte vënë flaka. Në një vend e takonim dikë një vend dhe pastaj mbas dy ditësh e takonim diku tjetër, se njerëzit largoheshin, mendoj që të gjithë ishin të përgatitur të largoheshin dhe po përgatiteshin të lëviznin sepse ishte një situatë shumë anarkike. Ishte situatë e dhunshme, p.sh. shikoje persona të armatosur, vozisnin nëpër lagje, kishte njerëz që kërkonin mbrojtje. Pra kishte ndryshuar regjimi” – ka shtuar Cahn.

Pasi i është lexuar një paragraf i një artikulli që Cahn e kishte shkruar, ku thuhej se romët e kanë mbështetur regjimin e Millosheviqit në disa demonstrata në Beograd dhe gjetkë, ai specifikoi se për kë e kishte pasur fjalën.

“Dua të them që këtu e kam fjalën për disa intelektualë romë, jo për të gjithë intelektualët romë” – tha ai.

Në po këtë artikull, Cahn u pyet se çfarë kishte shkruar sa u përket shqiptarëve të Kosovës pas vitit 1989, që romët dhe serbët i kishin marrë punët atyre dhe që publikisht e mbështesin regjimin e Millosheviqit në atë kohë.

“Nuk do thosha kështu, megjithatë mund të thosha që kishte disa persona që numëroheshin me gishtat e dorës në rastin e romëve, të cilët gjendeshin në këtë situatë, pra persona të cilëve u ishin marrë punët dhe që u zëvendësuan pas lëvizjeve të shumta që çuan në heqjen e autonomisë së Kosovës nga fundi viteve ’80. Megjithatë kishte romë që ishin të orientuar drejt shqiptarëve, që ishin mbështetës të shqiptarëve” – u përgjigj ai.

Sipas mbrojtjes, në një raport që mbante titullin “Drejtësi për Kosovën”, Cahn kishte thënë se në operacionin ‘Patkoi’ romët dhe të tjerët të konsideruar si ciganë në Kosovë e kishin ndihmuar Policinë për plaçkitje të dyqaneve dhe të varrosnin shqiptarët e vrarë.

Sa i përket kësaj, Cahn ballafaqoi interpretimet e romëve për shqiptarët dhe anasjelltas.

“Mendoj se kjo ka qenë një prej tipareve që të linte përshtypje në dokumentacion, por interpretimi ishte ndryshe, p.sh. romët thoshin që vinte Policia serbe në mëhallën e romëve, na merrnin me vete nën kërcënim e armës, na thoshin që – ejani me ne do të shkojmë nëpër dyqane dhe na urdhëronin që të merrnim gjërat me vete ose i merrnin burrat romë që të varrosnin kufomat, kjo është siç e thoshin romët” – tha Cahn.

“Pastaj po të dëgjoje shqiptarët, shqiptarët thoshin që romët kanë bërë punën e pistë të serbëve. Pra njëfarë mënyre kishte një përputhje në fakt se midis asaj që thoshin romët se çfarë kanë bërë gjatë kësaj periudhe kohore sidomos nga shkurti deri në qershor, por interpretimi ishte krejt ndryshe” – shtoi ai.

Si përfundim, Cahn tha se ajo që dëgjonte nga shqiptarët ishte që romët kishin marrë anën e palës tjetër, ndërkohë që romët thoshin që i kishin detyruar që t’i bënin ato punë.

Kur është pyetur se në veprën, punën e tij ka dëshmi të romëve viktima dhe disa prej tyre i kanë përshkruar kryesit e krimit që ishin shqiptarë të veshur me tesha civile, ai e ka pohuar se ashtu është.

Më pas, iu përmend një intervistë që Cahn e kishte bërë me një viktimë.

“Viktima thotë – tani shqiptarët, çdo shqiptarë mund të vishet si UÇK me 30 marka gjermane” – e cituan nga mbrojtja.

Cahn u përgjigj duke thënë se po citonin diçka nga blloqet e tij të shënimeve dhe se aty kishte shkruar çfarë i kishin thënë.

Përmes video-lidhjes në seancë ishin Hashim Thaçi dhe Jakup Krasniqi, kurse të akuzuarit Rexhep Selimi dhe Kadri Veseli ishin prezentë në sallë fizikisht.

Aktakuza fillestare kundër katër ish-eprorëve të UÇK-së u konfirmua më 26.10.2020 dhe ka pësuar disa ndryshime në vitet që kanë pasuar. Aktakuza aktualisht në fuqi u dorëzua më 27.02.2023.

Secili prej të akuzuarve është akuzuar mbi bazën e përgjegjësisë penale individuale me gjashtë akuza për krime kundër njerëzimit: përndjekje, burgim, akte të tjera çnjerëzore, torturë, vrasje e paligjshme dhe zhdukje me forcë e personave.

Sipas aktakuzës, krimet e paraqitura u kryen më së paku prej marsit 1998 deri në shtator 1999 në disa vendndodhje në Kosovë, si dhe në Kukës dhe Cahan të Shqipërisë.

Gjykimi filloi më 03.04.2023 me deklaratat hyrëse të Prokurorit të Specializuar dhe të përfaqësuesit të viktimave, ndjekur nga ekipet e mbrojtjes më 4 dhe 5 prill 2023.

Në këtë çështje janë 143 viktima pjesëmarrëse.

Ndërkaq, Prokuroria ka propozuar mbi 300 dëshmitarë në këtë rast.

Çështja në këtë rast po drejtohet nga gjykatësit Charls Smith III (kryesues), Christoph Barthe, Guénawl Mettraux dhe Fergal Gaynor.

Raportimet e tjera të KALLXO.com lidhur me këtë rast mund t’i lexoni në këtë LINK.