Qeveria e Kosovës në 'Kaos' Kompetencash

Në javët e ardhshme, qeveria e Kosovës – më e madhja që prej vitit 1999 – do të emërojë disa zëvendësministra të rinj, sipas kryeministrit Ramush Haradinaj.

Njoftimi vjen pasi analistët e kanë kritikuar tashmë atë për emërimin e 58 zëvendësministrave.

Pavarësisht këmbënguljes së Haradinajt se numri i madh është i nevojshëm, analistët thonë se kjo është thjesht rezultat i marrëveshjeve politike kaotike të arritura midis partnerëve të tij të koalicionit, Partisë Demokratike të Kosovës, PDK, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës të Haradinajt, AAK, dhe Nismës për Kosovën , NISMA.

Koalicioni u formua pak para afatit të fundit që partitë të regjistroheshin në koalicionin parazgjedhor, i cili skadonte para zgjedhjeve të parakohshme parlamentare të 11 qershorit.

Bashkë me tre partitë më të mëdha, ai përfshin rreth 20 subjekte të vogla politike që i janë bashkuar qeverisë, sepse ata u bashkuan me ekipin e udhëhequr nga PDK-ja përpara sondazheve.

I ashtuquajturi “koalicioni i madh” i PDK-së, AAK-së dhe NISMA-s erdhi si surprizë për shumë njerëz në Kosovë, pasi AAK dhe NISMA më parë kishin qenë kundërshtarë të hidhur të PDK-së.

Të dyja partitë i kanë kundërshtuar zëshëm marrëveshjet e rëndësishme që PDK-ja, si partner koalicioni në qeverinë e mëparshme, kishte nënshkruar dhe ishte zotuar t’i përmbushte.

Në to përfshihej demarkacioni i kufirit me Malin e Zi dhe krijimin e një shoqate autonome të komunave me shumicë serbe, që u ra dakord si pjesë e negociatave me Serbinë të udhëhequra nga BE-ja.

Pas zgjedhjeve, koalicionit iu deshën tre muaj për të fituar mjaftueshëm deputetë për të formuar mazhorancën në parlament.

Ata më në fund arritën një marrëveshje me një aleat tjetër të pamundur – partinë serbe të mbështetur nga Beogradi, Lista Serbe, e cila ka marrë tri ministri në këmbim të mbështetjes së koalicionit.

Ekspertët e kanë hedhur poshtë qeverinë e re si të pakontrollueshme.

“Nuk është e nevojshme që një vend i vogël si Kosova të ketë një qeveri kaq të madhe,” tha Valmir Ismaili, një analist politik në Prishtinë.

“Është e qartë se një numër kaq i madh postesh qeveritare s’ka aspak lidhje me përmirësimin e qeverisjes në këtë vend. Ajo thjesht përmbush detyrimet që vijnë nga “pazaret” e bëra me partnerët e koalicionit,” tha Ismaili për BIRN.

Ai shtoi se shpërndarja e posteve politike nuk kishte lidhje me programin qeverisës të ndonjë subjekti politik apo me vetë Haradinajn.

“Ky koalicion u nënshkrua brenda natës, pa asnjë harmonizim paraprak të programeve zgjedhore të subjekteve politike. E vetmja gjë për të cilën ata ranë dakord ishte për ndarjen e aksioneve në qeveri,” tha ai.

Imer Mushkolaj, një tjetër analist politik, tha për BIRN se Kosova “kishte arritur në një situatë qesharake që s’ka aspak lidhje me efikasitetin, por vetëm me sistemimin e njerëzve”.

“Ka më shumë se 20 subjekte politike dhe sigurisht që secila prej tyre ka pjesën e vetë në postet qeveritare,” tha Mushkolaj, duke iu referuar numrit të madh të anëtarëve në koalicionin qeverisës.

Ai shtoi se Haradinaj “po i paguante borxhet e tij të gjithë partnerëve në koalicion”.

“Kjo çështja e emërimeve duket shumë kaotike. Në fakt, ne nuk e kuptojmë madje nëse ka ndonjë formulë,” shtoi Mushkolaj.

Në një situatë të tillë, tha Ismaili, do të jetë e vështirë të dihet se kush është përgjegjës dhe të fajësohet dikush nëse diçka nuk shkon mirë.

“Kjo formula e të pasurit të paktën një zv/ministër nga çdo subjekt politik në koalicion do të thotë se do të ketë dy ministra për çdo ministri, sepse zv/ministri nuk do t’i përgjigjet ministrit, por partisë politike që e emëroi atë,” shtoi Ismaili.

Të dy analistët ranë dakord se një kabinet i tillë kaq i madh s’mund të funksionojë me efikasitet. “Efikasiteti i qeverisë nuk do të rritet. E vetmja rritje do të jetë në shpenzimin e parave publike,” tha Mushkolaj.

Agron Demi, nga Instituti GAP, një OJQ e cila që prej vitit 2007 është përfshirë në shumë grupe pune qeveritare duke hartuar politika publike, tha se Kosova do të paguajë një çmim të lartë për një kabinet të tillë kaq të madh.

Ai thekson se zv/ministrat fitojnë deri në 13,000 euro në vit. “Me 58 zëvendësministra dhe me frikën se ky numër mund të rritet në 70 në ditët e ardhshme, kostoja vjetore e pagave vetëm të zv/ministrave do të jetë nga 3.1 në 3.6 milion euro,” tha Demi për BIRN.

Demi thekson se zv/ministrave u paguhen gjithashtu celularët, drekat zyrtare, makinat, sekretaret dhe zyrat. Ata paguhen edhe për udhëtime pune. “Brenda mandatit të qeverisë, këto kosto do të arrijnë deri në 1.1 milion euro,” parashikoi ai.

Ai ka llogaritur se nëse qeveria e përfundon mandatin e saj katër vjeçar në vitin 2021, ajo do të ketë shpenzuar rreth 20 milionë euro në rroga postesh politike.

“Është për të ardhur keq që Haradinaj, i cili ishte një nga kritikët më të mëdhenj të qeverive të mëdha në të kaluarën, ka krijuar vetë qeverinë më të madhe në historinë e pasluftës së Kosovës,” tha Ismaili.