FOTO KALLXO- Aleksandër Vuçiq në Ujman

Një ‘reality show’ i ri me skenar të vjetër

Thashethemet e momentit  të një lufte të re potenciale në Kosovë ndaluan, kur të gjitha planet e reja kufitare u heshtën, u shtrua pyetja kur do të lindte diçka e re, diçka që do të shërbente si argëtim i përditshëm për masat të cilat gjithashtu do të fillonin një raund të ri argumentesh në mesin e serbëve të Kosovës, si dhe serbëve brenda Serbisë. Këtë herë, ne mirëpritëm edhe një “spektakël”, një tjetër zbavitje nga jeta e përditshme, një tjetër histori për të kaluar kohën.

Fundjavën e kaluar, më 8 shtator, serbët e Kosovës mirëpritën askënd tjetër përveç Presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Vizita u shpall si një e tillë që do ta çonte Presidentin në vende ku asnjë prej paraardhësve të tij nuk kishte shkuar kurrë më parë (natyrisht, kështu shkon me Presidentin e Serbisë “për herë të parë në histori”) dhe u përgatit javë më parë. Në fund, megjithatë, kjo ndodhi disi si një ‘reality show’ për Presidentin e Serbisë.

Le të hedhim një vështrim për këtë shfaqje një hap në një kohë, që atëherë. Që nga dita kur u njoftua vizita, lidershipi politik serb në Kosovë filloi përgatitjet për ardhjen e Aleksandar Vuçiqit. Siç është e zakonshme, të gjithë punonjësit e sektorit publik ishin të detyruar të marrin pjesë në tubim. Pasoi një përpjekje e pastrimit të hapësirave publike, e cila zgjati thuajse deri në mbërritjen e Vuçiqit. Praktika e testuar e rritjes së tensioneve ishte kudo para vizitës së tij, një dramatizim i gjendjes aktuale në efekte maksimale.

Më saktësisht, dy ditë para se Presidenti të ishte caktuar për të vizituar Kosovën, drejtori i Zyrës për “Kosovën dhe Metohinë”, Marko Gjuriq, shkoi përpara mediave, duke deklaruar se autoritetet e Kosovës e kishin ndaluar atë të hyjë në territorin e Kosovës. Institucionet e Kosovës dhe Policia e Kosovës mohuan këto kërkesa të njëjtën ditë, duke vënë në dukje se vendimi për të mos hyrë në Kosovë është bërë nga vetë Gjuriq.

Një ditë para mbërritjes së tij, mediat serbe u vërshuan me lajme, duke pretenduar se kishte rrezik të vërtetë me ardhjen e Vuçiqit në Kosovë. E gjithë kjo ndodhi vetëm që Presidenti i Serbisë në fund të fundit, me gjithë dramën e mundshme, të shpallë se do të vazhdonte të shkonte në Kosovë, pavarësisht nga gjithë rreziku.

E gjithë kjo që shpie deri në 8 shtator ishte një veprim i thjeshtë për reality showt që pasoi. Vuçiq ishte ylli i shfaqjes, me karakter mbështetës që ishin ministra të ndryshëm në qeverinë serbe dhe kryetarët serbë në Kosovë.

Gazetarët e Radio Televizionit të Serbisë e bënë më të mirën e tyre për ta bërë tregimin e plotë, duke pasur një mbulim të posaçëm për tërë vizitën. Kjo u shoqërua nga 11 orë të mbulimit të vizitës drejtpërdrejt nga Kosova. Presidentit i është dhënë kohë e mjaftueshme nga transmetuesit kombëtar serb gjatë çdo pjese të vizitës – nga Liqeni i Ujmanit, të gjitha fjalimet e tij, vizitat në familje dhe shkolla të ndryshme. Gjërat u mbuluan në mënyrë të drejtpërdrejtë, aktorët luajtën rolet e tyre, premtimet u dhanë, situatat dramatike krejtësisht të shpalosura (kryesisht të përgatitura shumë më parë).

Çfarë ju duhet tjetër për një shfaqje realiteti? Jo shumë, përveç kulmit të të gjitha këtyre ngjarjeve, të cilat me siguri do të pasojnë – vizita nuk përfundoi në ditën e parë.

Dita e parë e shfaqjes së realitetit të Presidentit përfundoi me një shënim vërtet pozitiv: ai premtoi ndihmë, ndërtim të rrugëve, ekonomi të fortë për serbët në Kosovë (siç u proklamua në ditën e parë). U bisedua për paqen dhe bashkëpunimin me shqiptarët, ai premtoi fabrika të reja, ai iu drejtua menaxherëve të përgjithshëm të kompanive në Serbi nëpërmjet transmetuesit kombëtar për të ndihmuar rimëkëmbjen e atyre fabrikave në veri që sot janë mbyllur.

Nuk ka asnjë fjalë më të mirë për këtë se “spektakël” – Presidenti bëri premtime, njerëzit u shprehën të lumtur. Dikush mund të thotë madje se kjo ditë solli një nivel të caktuar shprese për serbët e Kosovës. Ndoshta duke u bazuar nga tregimet për jetesë më të mirë, sepse Perëndia e di se sa kohë, besonin në historinë se kjo pritje e gjatë për një jetë më të mirë mund të përfundojë së shpejti.

Pastaj ndodhi dita e dytë e vizitës së Aleksandar Vuçiq. Si pjesë e vizitës së tij, ndër të tjera, Presidenti donte të vizitonte fshatin Banjë në Skenderaj, në Kosovën qendrore. Megjithatë, ai nuk u lejua për shkak të pengesave të ngritura nga veteranët shqiptarë dhe tërheqjen e lejes për të hyrë në fshatin e përmendur më herët nga Qeveria e Kosovës.

Gjendja e sigurisë dhe pengesat rreth fshatit dhe reagimet e veteranëve të luftës në Kosovë u renditën të gjitha si arsye.

Në fund, si një lloj Big Brother (ai që nuk mund ta shihni, por gjithmonë e dëgjoni), Vuçiq foli me fshatarët lokalë nëpërmjet telefonit. Benzina gjithmonë duhet të hidhet në zjarr. Pasi që Presidentit nuk iu lejua të hyjë në fshat, ministri serb i Mbrojtjes Aleksandar Vulin reagoi duke thënë se forcat e armatosura serbe janë gati të veprojnë nëse Presidenti i Serbisë duhet të urdhërojë kështu.

Ka një pyetje të përkryer logjike që ende mbetet, edhe pas kësaj shfaqje dramatike: Pse Presidenti i Serbisë kurrë nuk pyeti se si duhej të shkonte në Banjë? A nuk ishte i logjikshëm reagimi i veteranëve të Kosovës? Nga këndvështrimi i serbëve, në momentin që Hashim Thaçi do të donte të vinte në veri të Kosovës, serbët e Kosovës do të reagonin në të njëjtën mënyrë.

Të dy presidentët janë vërtet të padëshirueshëm, por në pjesë të ndryshme të Kosovës. Sidoqoftë, siç ndodhë zakonisht, Presidenti serb nuk e kishte menduar këtë përpara kohës. Ose ndoshta ai e bëri dhe thjesht nuk i mjaftoi drama.

Akti përfundimtar pasoi. Në një shesh të mbushur me njerëz në Mitrovicën e Veriut, Vuçiq dha fjalimin e tij përfundimtar, i cili pritej të jepte sugjerime konkrete ose të paktën instruksione se si të zgjidhej çështja e Kosovës. Sheshi i mbushur,  kryesisht me punonjës të sektorit publik nga mbarë Kosova, të cilët ishin të detyruar të paraqiteshin, ishin dëshmitarë të fazës përfundimtare të kësaj drame. Ndërsa një ditë para se Presidenti i Serbisë të bënte thirrje për paqe dhe bashkëpunim me shqiptarët, në fjalimin e tij në Mitrovicë, ai i ktheu historinë e luftës serbe dhe u kthye në “qëllimet e mira të Sllobodan Millosheviqit”.

Në fjalën e tij, ai vuri në dukje një fjalim të famshëm të Millosheviqit që nga 1989, duke u përpjekur të justifikonte veprimet e tij. Pas thirrjeve për arritjen dhe ruajtjen e paqes në kuadër të këtij spektakli unik, nuk pret që dikush të jetë i gatshëm të lavdërojë njeriun që na hodhi në kaos dhe luftë.

Kjo është ajo se si programimi i realitetit duhet të jetë si, mendoj, rezultatet e të cilave janë të panjohura për të gjithë, përveç krijuesit. Për t’i bërë gjërat edhe më keq, duke ndjekur odën e tij ndaj Millosheviqit, Vuçiq përsëri bëri thirrje paqe dhe bashkëpunim.

Presidenti serb arriti në të njëjtin fjalim të thërriste paqe dhe të lavdëronte personin që nisi luftën dhe askush nuk reagoi. Pyetja mbetet, dikush i cili është i përkushtuar për paqen, siç thotë vetë Vuçiq, si mund të jetë në gjendje të gjejë justifikimin për personin përgjegjës për shumë krime në të gjithë rajonin e ish-Jugosllavisë?

Për më tepër, si është e mundur që i njëjti person të shihet nga Bashkimi Evropian si dikush që do të zgjidhë problemin e Kosovës dhe do ta udhëheqë këtë rajon në paqe? Thirrja për paqe duke kujtuar veprimet e Sllobodan Millosheviqit është thjesht hipokrizi në rastin më të mirëNë ditën e fundit të vizitës, rreth orës 14:00, presidenti ishte larguar, transmetuesi kombëtar serb kishte ndaluar mbulimin e tij të drejtpërdrejtë dhe gjërat dukeshin të ktheheshin në normalitet. Kamerat u fikën ndërsa jeta e përditshme rifilloi, duke lënë prapa premtimet që ishin bërë. Mbetet të shihet se cila është pika e këtij ‘reality show’ A do të ketë, siç thonë disa, kufij të rinj midis Kosovës dhe Serbisë? Kjo pyetje mbetet pa përgjigje.

Ajo që mbetet pas kësaj shfaqjeje të Presidentit, është një dritë shprese për një jetë më të mirë, e cila do të zhduket në ajër të hollë me një shpërqendrim tjetër për serbët e Kosovës. Frika mbetet për konflikte të reja në të dyja anët – nuk është e lehtë për shqiptarët kur presidenti serb paraqitet në lagjen e tyre, e as për serbët kur shqiptarët bllokojnë rrugët.

Sidoqoftë, ylli i shfaqjes është larguar nga ndërtesa, ndërkohë që aktorët e vërtetë mbeten prapa, të detyruar të përballen me realitetin e jetesës në një Kosovë e cila është asgjë tjetër veçse normale dhe kthehet më shumë në një shfaqje realiteti me diskutim politik, edhe nëse skenari mbetet i njëjtë.