Foto: KALLXO.com
Cilësia në arsim, ende në fazën e ecjes ‘këmba-dorazi’
Komisioni Evropian, të mërkurën (29 maj) publikoi Raportin e Progresit për vitin 2019, për vendet që synojnë integrimin në Bashkimin Evropian.
Në kapitullin që flet për gjendjen aktuale dhe rekomandimet për arsimin në vendin tonë, thuhet se Kosova ende gjendet në fazat fillestare të përgatitjes në këtë fushë dhe se dallimi në zhvillim të cilësisë së këtij sektori, që nga viti i kaluar, është ende i ulët.
Gjithashtu theksohet se rekomandimet e vitit të kaluar nuk janë adresuar, prandaj është rekomanduar që gjatë këtij viti, Kosova të miratojë një ligj të ri për arsimin e lartë, i cili siguron autonominë dhe pavarësinë e veprimit të institucioneve të arsimit të lartë.
Duke rekrutuar anëtarë politikë në institucionet më të larta të arsimit, është e natyrshme që mos të kemi rezultate cilësore në përmirësimin e nivelit të arsimit në vendin tonë.
Në këtë raport është rekomanduar edhe përmirësimi i qasjes në arsim, për parashkollorët dhe për grupet e cenuara, finalizimi i implementimit të kornizës së re kurrikulare për shkollimin fillor dhe të mesëm, si dhe të rritet ofrimi i aftësimit profesional për profesionet që po kërkohen nga tregu.
“Kosova ka vazhduar të investojë në objektet publike të kujdesit të fëmijëve, por normat e regjistrimit ende nuk janë rritur në mënyrë të konsiderueshme. Shumë fëmijë ndjekin kujdesin privat ndaj fëmijëve, duke përfshirë ato parashkollore dhe institucione private, veçanërisht në kryeqytet”, është thënë në këtë raport.
Ndërkaq, sa i përket arsimit të lartë, raporti thotë se përqindja e numrit të studentëve, është pothuajse dyfishi i mesatares së Bashkimit Evropian, ani pse shkalla e diplomimit është më e ulët.
“Papunësia mes të diplomuarve të universiteteve është ende relativisht e lartë, pavarësisht se ka rënë në mbi 20 për qind në tremujorin e fundit të vitit 2018, duke treguar një mospërputhje mes Programeve të arsimit të lartë dhe nevojave të tregut të punës”, thuhet në raport.
“Kuadri i kualifikimeve të Kosovës bazohet në Kornizën Evropiane të Kualifikimeve. Arsimi (sidomos arsimi i lartë) mbetet një sektor me rrezik të lartë për korrupsion dhe ndikim politik. Mediat dhe organizatat e shoqërisë civile vazhdimisht i ekspozojnë rastet e plagjiaturës dhe promovimeve akademike, të bazuara në ndikimin politik dhe nepotizmin, në vend të meritës, shpesh duke përfshirë profesorët në pozita të larta drejtuese. Mungesa e transparencës në rekrutimin e mësimdhënësve dhe stafit drejtues mbetet një problem në të gjitha institucionet arsimore”, është shkruar më tej.
Në shtator të vitit të kaluar, organizata ADMOVERE kishte publikuar emrat e 16 profesorëve të cilët dyshohej apo pretendohej se kishin kryer plagjiaturë. Organizata kishte mbledhur emrat e profesorëve të apostrofuar nëpër media për plagjiaturë dhe kishte hulumtuar nëse ndaj tyre ishin marrë masa nga Universiteti. Mirëpo, raporti i tyre kishte ngjallur reagimin e këtyre profesorëve.
Nxënësit e arsimit të mesëm të lartë, të cilët zgjedhin shkollimin profesional, sipas këtij raporti, në programet e arsimit dhe aftësimit profesional (VET) kanë mungesë të lëndëve praktike dhe të aplikuara, andaj edhe si pasojë, lidhja me tregun e punës vazhdon të mbetet e dobët.
Ekspertët e Komisionit Evropian kanë rekomanduar që Kosova të rrisë cilësinë e programeve apo kualifikimeve të “zanatit”, duke zhvilluar profile të reja që përputhen me nevojat e tregut të punës, në mënyrë që më pas të rekrutohen nga sektori privat.
Është ngritur edhe çështja e fëmijëve me nevoja të veçanta, për të cilët është rekomanduar që të bëhen më shumë përpjekje, për t’u siguruar këtyre fëmijëve qasje në arsimin cilësor.
“Grupi i parë prej 54 asistentëve për fëmijë apo nxënës me nevoja të veçanta, u diplomua në qershor të 2018-ës. Aktualisht janë vetëm 83 mësues mbështetës për fëmijët me aftësi të kufizuara; ata janë të angazhuar dhe të paguar nga familjet, në vend se të jenë nga sistemi arsimor”.
Autorët e këtij raporti, pozitive e kanë cilësuar pjesëmarrjen e Kosovës në të gjitha aktivitetet e programit Erasmus+ dhe në platformat e rrjeteve të tjera të përbashkëta.
“Pothuajse 2000 studentë dhe staf nga Kosova kanë qenë të përfshirë, në shkëmbime që nga viti 2015. Institucionet nga Kosova morën pjesë në 20 projekte për ndërtimin e kapaciteteve në fushën e arsimit të lartë, në katër prej tyre si partnerë koordinues.”.