Srebrenicë Foto: Beta/AP

Aktivistja Serbe Paditet se Përkujtoi Srebrenicën

Kur ajo filloi të shkruante postimet në Facebook duke u bërë thirrje njerëzve t’i bashkoheshin një përkujtimoreje të improvizuar në kryeqytetin serb në 10 korrikun e kaluar për të shënuar 20 vjetorin e masakrave të Srebrenicës, Mitiç – drejtoresha e Nismës Rinore për të Drejtat e Njeriut me bazë në Beograd, YIHR – nuk mund ta kishte imagjinuar se disa muaj më vonë ajo do të akuzohej për shkelje ligji.

Gjithçka që dëshironte të bënte, tha ajo, ishte të nderonte më shumë se 7,000 burrat dhe djemtë boshnjakë nga Srebrenica që u vranë nga forcat serbe të Bosnjës në korrik 1995.

“Ata nuk mund të na ndalojnë të përkujtojmë gjenocidin. Ne nuk do të heshtim për këtë,” shkroi ajo në Facebook në atë kohë.

Mitiç ishte një nga organizatoret e një eventi të quajtur #sedamhiljada, e cila kishte për qëllim të mblidhte në mënyrë simbolike 7,000 njerëz – shifër e cila përfaqëson numrin e përafërt të vdekjeve në Srebrenicë – jashtë ndërtesës së parlamentit në Beograd vitin e kaluar.

Por pastaj Ministri i Brendshëm i Serbisë Nebojsa Stefanoviç i ndaloi tubimet e planifikuara për 20-vjetorin e masakrës më 11 korrik, duke cituar rreziqet e sigurisë.

Stefanoviç tha se ai duhet të merrte masa “ për të garantuar paqen dhe sigurinë”, sepse shumë grupe të krahut të djathtë po përpiqeshin të mbanin tubime në të njëjtën kohë – përfshirë edhe ai akuzuari për krime lufte dhe lideri i partisë nacionaliste Vojisllav Sheshel.

Mitiç ishte midis rreth 200 personave që vendosën të sfidonin këtë ndalim dhe të mbanin gjithsesi përkujtimoren e tyre gjatë të cilës ndezën qirinj – duke shkaktuar një kundër protestë nga mbështetësit e krahut të djathtë, të cilët kënduan këngë nacionaliste dhe mbanin banderola me sloganin “Mjaft gënjyet për Srebrenicën!”.

Anita Mitiç
Anita Mitiç

Javën e kaluar, Mitiç u akuzua për kundërvajtje nga ana e Ministrisë së Brendshme, e cila pretendon se ajo shkeli ligjin duke organizuar një tubim publik pa njoftuar paraprakisht autoritetet përkatëse.

Ajo tani është në pritje të seancës së parë dëgjimore në çështjen kundër saj më 3 shkurt, kur ajo pret për të mësojë nëse akuzat do të rrëzohen apo jo.

“YIHR-ja tani po përgatit një tubim për datën 3 shkurt nën emrin “Nuk është ajo, jam unë”, i cili synon të mbledhë njerëz të cilët u bënë gjithashtu thirrje njerëzve të mblidheshin më 10 korrik, për të treguar pakënaqësinë e tyre me këtë akuzë për kundërvajtje,” tha Mitiç për BIRN.

Ankesa kundër Mitiç thotë se ajo ishte përgjegjëse për njerëzit që morën pjesë në përkujtimoren e Srebrenicës, duke qenë se ishte ajo që u bëri thirrje me anë të Facebook-ut për t’iu bashkuar kësaj ngjarjeje.

Po ajo shprehet se nuk ishte ajo e vetmja.

“Postimi im në Facebook u shpërnda me dhjetëra herë. Përveç kësaj, shumë miq të mitë dhe organizata të tjera po i bënin thirrje njerëzve nëpërmjet Facebook-ut në të njëjtën mënyrë,” shpjegoi ajo.

Kryeministri serb Aleksandër Vuçiç mori pjesë kryesore përkujtimoren kryesore në Srebrenicë, në Bosnjë, më 11 korrik, ku ai u sulmua nga disa prej pjesëmarrësve atje dhe u detyrua të largohej.

Por Mitic e sheh faktin se ajo u akuzua për të përkujtuar përvjetorin e njëjtë si një shenjë e hipokrizisë zyrtare.

“Kjo është dëshmi se kryeministri serb mund të shkoni në gjenocid përkujtimin e Srebrenicës, por se Beogradi nuk mund të ketë asgjë të bëjë me të. Kjo do të thotë se njohja viktimat gjenocidin e Srebrenicës dhe mbajtjen e njerëzve përgjegjës nuk është e lejuar në Beograd, “tha ajo.

Por Mitiç e shikon faktin që ajo u akuzua për përkujtimin e të njëjtit përvjetor si një shenjë hipokrizie.

“Kjo është një provë që kryeministri serb mund të shkojë në përkujtimoren e Srebrenicës, por Beogradi s’mund të ketë asnjë lidhje me këtë. Kjo do të thotë se njohja e viktimave të gjenocidit në Srebrenicë dhe fajësimi i njerëzve nuk është i lejueshëm në Beograd,” tha ajo.

Pavarësisht vendimeve të gjykatave ndërkombëtare, Serbia refuzon t’i njohë masakrat e Srebrenicës si gjenocid, edhe pse Vuçiç shkoi në përkujtimoren zyrtare.

Fakti që fjala “gjenocid” u vendos midis thonjëzave në akuzën ndaj saj për shkelje të ligjit, është një tjetër shenjë se autoritetet serbe po vazhdojnë politikën e refuzimit, tha Mitiç.

Një vend i shndritshëm në errësirë

Menjëherë pasi Mitiç mori akuzën për shkelje të ligjit, Shtëpisë së të Drejtave të Njeriut në qendër të Beogradit iu thyen dritaret në një sulm – një incident të cilin ajo e shikon “thjesht si një pasqyrim të situatës reale në shoqëri”.

“Asnjë nga zyrtarët shtetërorë nuk u shqetësua të mbështeste sinqerisht punën e shoqërisë civile. Disa gazeta zhvillojnë një fushatë shumë brutale kundër sektorit jo-qeveritar,” tha ajo.

Mitiç u shpreh se zyrtarët shtetërorë kanë inkurajuar në mënyrë efikase fushata të tilla kundër OJQ-të të të drejtave të njeriut.

“Ne respektohemi vetëm kur qeveria ka nevojë për ne që të duket mirë, ndërsa në të gjitha situatat e tjera, ne jemi armiqtë e tyre,” shpjegoi ajo.

E vetmja “gjë e mirë” së fundmi në punën me institucionet shtetërore, tha Mitiç, ishte krijimi i ardhshëm i një zyre ndër ballkanase për bashkëpunim rinor, e cila synon të përmirësojë marrëdhëniet e tensionuara midis vendeve të ndryshme të rajonit.

Në grupin e punës që po mendon si të krijojë zyrën rajonale për bashkëpunim rinor, përveç aktivistëve të shoqërisë civile nga i gjithë rajoni, ka edhe përfaqësues nga ministritë.

“Aktualisht, grupi po mendon se si do të funksiononte zyra dhe rezultatet e para të punës së tyre priten të jenë në mars, ndërsa zyra do të ngrihet zyrtarisht gjatë Samit të ardhshëm të Ballkanit Perëndimor që do të mbahet në Paris në verë,” shpjegoi ajo.

Ideja e krijimit të një zyre rajonale për bashkëpunim rinor u hodh nga disa OJQ, përfshirë edhe YIHR, dhe bazohet në eksperiencat e Zyrës Rinore Franko-Gjermane, e cila u themelua në vitin 1963 për t’u kujdesur për marrëdhëniet midis të rinjve në dy vendet, në përpjekje për të shëruar ndarjet e shkaktuara nga Lufta e Dytë Botërore.

Liderë nga Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi dhe Serbia nënshkruan një deklaratë mbi themelimin e zyrës rajonale për bashkëpunimin rinor gjatë Samitit të Ballkanit Perëndimor në Vjenë gushtin e kaluar.

Fakti që shumë të rinj po marrin pjesë dhe e mbështesin këtë nismë, tregon se ka një nevojë shumë të madhe midis rinisë së rajonit për të komunikuar me njëri-tjetrin, tha Mitiç.

“Nëse kjo zyrë krijohet dhe nëse funksionon si duhet, atëherë do të kemi një mundësi të rrisim një brez krejtësisht ndryshe të rinjsh, të cilët do të jenë më kurajozë dhe të vendosur. Një brez që do të jetë në gjendje të krijojë një vend ku të jetojmë të gjithë, ku njerëzit nuk akuzohen shkelje ligji se kanë organizuar përkujtimore të gjenocidit të Srebrenicës në Beograd,” përfundoi ajo plot optimizëm.