Si po e ndryshojnë dronët mënyrën e luftës në Ukrainë?

Lufta në Ukrainë po na tregon se mjetet ajrore pa pilot janë bërë pjesë e luftës moderne. Dronët kanë detyra të ndryshme, duke filluar nga vëzhgimi ajror deri te mbrojtja raketore.

Dronët i plotësojnë kërkesat e luftës moderne – kjo është linja nga Departamenti i Mbrojtjes i SHBA. Dhe Pentagoni thotë se ka vetëm dronin për t’i përmbushur të gjitha kërkesat e Ukrainës. Është një dron i ri, ose mjet ajror pa pilot (UAV), i quajtur Phoenix Ghost.

“Ne besuam se ky sistem i veçantë do t’i përshtatej shumë mirë nevojave të tyre, veçanërisht në Ukrainën lindore,” tha zëdhënësi i Pentagonit John Kirby në një konferencë për media .

Kirby shtoi se SHBA-të e kishin filluar zhvillimin e fantazmës Phoenix përpara shpërthimit të luftës dhe se puna tani do të përshpejtohej për t’i përmbushur kërkesat e Ukrainës edhe më mirë.

Plani është që të dorëzohen më shumë se 120 dronë si pjesë e një pakete ndihme ushtarake prej 800 milionë dollarësh (rreth 750 milionë euro).

Por çfarë bën Phoenix Ghost? Si ndryshon nga sistemet e tjera të armëve?

Epo, nuk dihet shumë. Nuk ka ndonjë foto. Ajo që ne dimë është se Phoenix Ghost u zhvillua nga kontraktori amerikan i mbrojtjes Aevex Aerospace me Forcën Ajrore të SHBA. Dhe sipas Kirby, personeli nuk do të ketë nevojë për shumë trajnime për ta përdorur atë.

Kirby tha se droni i ri ishte si dronët e vjetër, Sëitchblade, të cilët u bënë nga kompania amerikane AeroVironment për t’u përdorur nga forcat speciale amerikane në Afganistan në vitin 2012.

Dron kamikaz me çelës

Droni Switchblade i takon kategorisë së “municioneve vërtitëse” ose “armëve vërtitëse”.

“Është një përzierje midis një rakete dhe një droni,” tha për Dë Arthur Holland Michel, autor dhe bashkëpunëtor i lartë në Këshillin Carnegie për Etikën në Çështjet Ndërkombëtare në Barcelonë.

Municionet vërtitëse e kanë marrë emrin e tyre nga mënyra se si funksionojnë. Ato lëshohen pa një objektiv specifik dhe qarkojnë mbi një zonë derisa një objektiv të caktohet nga një operator në tokë, dhe atëherë ai godet.

Ai ka sensorë që mund të zbulojnë objektivat në zhvillim. Në varësi të madhësisë dhe peshës së modelit, ai mund të qëndrojë në ajër nga 15 deri në 40 minuta, me një distancë prej 10 deri në 40 kilometra .

“Ndryshe nga një dron i madh, ai nuk ka nevojë për një aeroport apo shumë infrastrukturë për t’u nisur,” tha Michel. “Dhe ndryshe nga një raketë, ajo ju jep kohë për ta identifikuar objektivin, për të marrë situatën nën kontroll dhe më pas fjalë për fjalë ta futni dronin e raketës në objektiv.”

Droni Phoenix Ghost

Dronët Phoenix Ghost kanë aftësi të ngjashme, por nuk janë saktësisht të njëjta me Sëitchblade, tha Kirby.

David Deptula, një gjeneral-lejtnant në pension i cili ka një ulëse në bordin e drejtorëve në Aevex Aerospace, u citua nga Politico të ketë thënë se Phoenix Ghost mund të fluturojë për më shumë se Sëitchblade – deri në gjashtë orë.

Deptula raportohet të ketë thënë se Phoenix Ghost ishte një dron me përdorim të vetëm që lëshohet vertikalisht dhe se mund të funksionojë gjatë natës me sensorë infra të kuq. Droni ishte efektiv kundër “objektivave tokësore të blinduara të mesme”, citon Politico gjeneralin Deptula.

Droni Vector: Teknologjia gjermane për Ukrainën

Forcat e armatosura të Ukrainës përdorin gjithashtu një dron vëzhgues nga kompania gjermane Quantum Systems.

“Dronët tanë janë tashmë në Ukrainë”, tha Florian Seibel, Shef Ekzekutiv i kompanisë me bazë në Bavari, për kolektivin Redaktionsnetzëerk Deutschland (RND).

U deshën vetëm pesë ditë nga kontakti fillestar deri tek arritja e nënshkrimit të kontratës dhe menjëherë pas kësaj tre luftëtarë ukrainas postuan një selfie me ta dhe një dron Quantum Systems në Bavari.

Droni gjerman “Vector” nuk është një armë si i tillë – ai nuk mund të hedhë bomba, por mund të jetë pjesë e një sistemi armësh. Thuhet se përdoret më së miri për fluturim dhe për video aftësi. Ukraina mund ta përdorë atë për ta optimizuar qëllimin e artilerisë së saj, për shembull.

Vector jep video me rezolucion të lartë në kohë reale mbi 15 kilometra dhe mund të qëndrojë në ajër deri në dy orë.

Japonia e ka furnizuar gjithashtu Ukrainën me drone. Por Ukraina i përdor edhe dronët lokalë.

Droni më i zakonshëm ukrainas është Leleka-100, i cili peshon rreth pesë kilogramë dhe prodhohet nga Deviro, një kompani në Dnipro në Ukrainën qendrore.

Më pak dronë rusë

Rusia duket se mbështetet më pak në dronë, por i përdor ato. Droni i tij kryesor është Orlan-10, një UAV i vogël zbulimi dhe vëzhgimi i bërë në Qendrën për Teknologjinë Speciale në Shën Petersburg.

Me një hapje krahësh prej 3.1 metrash, Orlan-10 mund të fluturojë deri në 100 kilometra. Sistemi i zbulimit është i thjeshtë në dizajn: Ai përdor kamera komerciale të serisë Canon EOS-D për fotografimin nga ajri, si dhe kamera me foto dhe video termike.

Por me gjithë këto zhvillime në luftën e automatizuar, eksperti i dronëve Michel thotë se duhet të jemi të vetëdijshëm se ka rreziqe dhe shqetësime me dronët.

Për shembull: A kanë përdoruesit vetëdije të mjaftueshme për situatën për të marrë vendime nëse do të përdorin forcë? A janë armët të cenueshme ndaj hakerimit? Nëse një dron shkakton dëme të padëshiruara, si mund të mbahen përgjegjës njerëzit për atë dëm? Si mund të mbrohen civilët?

“Me çdo veçori shtesë autonome që i shtohet armëve të tilla, këto shqetësime shumëfishohen”, shkroi Michel në Twitter./DW