Ukrainaset duke u trajnuar në hapësirat e MAT Kosova. Photo:BIRN

VIDEO: Në luftë për paqen, ukrainaset trajnohen në Kosovë për çminim

Për t’i dalë zot atdheut të tyre, Ukrainës, të sulmuar nga Rusia, tetë ukrainase kanë ardhur në Kosovë të trajnohen në teori dhe praktikë se si të asgjësojnë mjetet e pashpërthyera të luftës.

Ka dy javë që studentja ukrainase Anastasiia Minchukova mëngjeset pranverore i pret në Pejë. Edhe pse frikën për familjen dhe popullin e saj që ka lënë mbas në Ukrainë nuk po e largon dot, ajo do të qëndrojë për tri javë në Kosovë për t’u kthyer në atdheun e saj si kontribuese për ruajtjen e paqes.

E larguar për një kohë të shkurtër nga vatra e luftës, ajo dhe nëntë gra të tjera ukrainase po trajnohen në Pejë për të asgjësuar mjetet e pashpërthyera të luftës.

Për tri javë, nga ora 8:00 e mëngjesit deri në 17:00 Anastasiia dhe ukrainaset e tjera intensivisht mësojnë në teori dhe po ushtrojnë në praktikë mënyrat e çminimit.

Ato janë akomoduar në objektin e MAT Kosova në Pejë – vendi në të cilin po mbajnë mësimin dhe stërviten nga instruktorët vendorë dhe ndërkombëtarë.

Për Minchukovan vendimi për t’u larguar nga toka e saj në kohë lufte aq sa ka qenë vendim i vështirë, aq edhe sakrifikues dhe i dobishëm për Ukrainën.

E mërzitur ajo shpreson që sa më shpejt të rikthehet dhe të praktikojë atje mësimet që i ka marrë në Kosovë.

“Dua vetëm të kthehem sa më shpejt, sepse po më duket sikur e kam braktisur tokën time dhe e dini, jam diku jashtë vendit. Unë thjesht dua të kthehem sa më shpejt të jetë e mundur dhe të kontribuoj atje”, tha Anastasiia Minchukova në një intervistë për BIRN.

Anastasiia Minchukova. Photo:BIRN

Krahas dëshirës së madhe për t’u kthyer në Ukrainë, ajo ndihet shumë e kënaqur me eksperiencën për çminim që po e krijon në Kosovë.

“Kaq shpejt, kaq i mirë [kursi]. Gjithçka është kaq e mrekullueshme në këtë shkollë. Më pëlqejnë të gjitha orët teorike, praktika, instruktorët janë jashtëzakonisht të ndjeshëm ndaj nevojave tona dhe gjendjes sonë emocionale gjithashtu”, thotë ajo.

Përveç të dieleve, ukrainaset çdo ditë fillojnë mësimin teorik në mëngjes deri në mesditë. Pas një pauze të shkurtër në oborrin e MAT Kosova të pajisur me pajisjet e çminimit, teorinë po e ushtrojnë në praktikë.

Ato përmes pasjisjeve detektuese mësojnë se si duhet të dallojnë kur në një zonë mund të ketë mina. Fillimisht para detektimit sigurohen që të marrin parasysh se çfarë karakteristikash kanë zonat ku mund të ketë mina: pozicioni i vendit, vegjetacioni, gjallesat.

“Unë besoj se është jashtëzakonisht jetike, në kuptimin që njerëzit duan të vazhdojnë të jetojnë jetën e mëparshme. Ne si operator të çminimit do të jemi në gjendje t’i ndihmojmë përmes këtij trajnimi”, shtoi ukrainasja.

Të shpërndara në zonën e çminimit të gjitha me rend në krye me instruktorin Artur Tiganin mësojnë se si duhet të detektohet mina e pashpërthyer.

Ukrainaset duke u trajnuar në hapësirat e MAT Kosova. Photo:BIRN

Minchukova beson që pasi të sigurohet se ka kaluar të gjitha provimet dhe të jetë plotësisht e vetëdijshme për gjithçka që po ndodh përreth, do jetë e gatshme që ta bëjë, ‘do bëj punën time, do ta bëj atë që duhet ta bëj”.

Sipas saj, është e mrekullueshme që grave ukrainase u jepet një mundësi e tillë për të ndihmuar njerëzit dhe për të sjellë ndryshime pozitive.

“Nuk ka rrugë tjetër, Ukraina duhet të jetë e lirë. Të lirë nga të gjitha… pushtimi rus, dua të them të gjithë njerëzit që duan të na bëjnë keq. Ju lutemi të largoheni nga vendi ynë”. shprehet Minchukova.

Gratë janë më të mira në fushën e çminimit

I ardhur nga një zonë lufte, instruktori libanez Hasan Sleiman ndihet shumë krenar që po trajnon gratë ukrainase për të kontribuar për paqe, përderisa në vendin e tyre po përshkallëzohet lufta.

Sleiman, i cili ka pesë vite në MAT Kosova, thotë që trajnimi me ukrainaset po shkon jashtëzakonisht mirë. Ai thotë që nëse shikojnë shkallën e  aksidenteve në çminim, është shumë e rrallë që gratë të përfshihen në aksidente gjatë operacioneve, sepse ato janë më të kujdesshme dhe më të përgjegjshme.

“Meqenëse burrat dominojnë fushën e ekspertizës, disa njerëz do të mendojnë se është e pamundur që gratë ta bëjnë këtë punë, por në fakt gratë kanë dëshmuar të jenë po aq të afta sa meshkujt, madje edhe të performojnë më mirë në disa situata dhe rrethana”, thotë ai.

Hasan Sleiman. Photo:BIRN

MAT është një organizatë simotër e Praedium Consulting Malta, një kompani e menaxhimit të rrezikut që merret me pastrimin e municioneve të pashpërthyera, dhe filloi si një organizatë bamirëse e quajtur Trusti i Ndërgjegjësimit për Minat.

Përderisa ato po mundohen të kontribuojnë për paqe, Rusia po vazhdon ofensivën në lindje të Ukrainës. Sleiman thotë që po mundohen të jenë sa më të kujdesshëm me to, duke marrë parasysh që gjatë gjithë kohës po janë në rrjedha të situatës në Ukrainë.

Pavarësisht rrethanave, instruktori thotë që t’u mësojnë grave për këtë lloj operacioni nuk është e vështirë për ta aq sa imagjinojnë njerëzit.

“Edhe pse ne po u mësojmë grave që kryesisht nuk janë me prejardhje ushtarake ose që bëjnë atë që njerëzit do të mendonin se vijnë nga një sfond i butë, nuk kemi pasur ndonjë vështirësi apo sfidë për t’i mësuar ato. Përkundrazi gratë në këtë kurs kanë dëshmuar se të merren seriozisht të gjitha lëndët”, thotë Sleiman.

Sipas tij, pjesa më sfiduese e trajnimit është afrimi i jetës reale me të sapoardhurat nga një vend lufte, ku ato “kanë parë shumë, kanë dëgjuar shumë dhe janë ekspozuar shumë.”

Prej kur Rusia ka nisur luftën, më 24 shkurt, trupat e saj kanë dështuar të marrin kontrollin e ndonjë qyteti të madh ukrainas.