Foto: Kalin Milanov/Flickr
Pse Bullgarët nuk Martohen?
Më pak njerëz janë duke u martuar në Bullgari dhe ata që ende duan të formalizojnë marrëdhënien e tyre duhet të përballojnë një sërë provash absurde mjekësore, pagesa dhe poshtërim verbal.
Së bashku me betejën e pafundme kundër korrupsionit, mbrojtjen e sigurisë kombëtare, çmimin dhe cilësinë e ushqimit në supermarket, shkalla e ulët të martesave dhe e lindjes së fëmijëve midis çifteve të reja bullgare janë bërë temat e preferuara të diskutimit në vend.
Në të vërtetë, të dhënat e fundit nga Agjencia e Statistikave të BE-së Eurostat treguan se Bullgaria është në fund të listës së BE-së për martesat e njerëzve, së bashku me Slloveninë dhe Portugalinë, ku vetëm tre në 1,000 njerëz martohen. Për më tepër, gati 60 për qind e foshnjave në Bullgari po lindin nga çiftet e pamartuara – informacion që ka shkaktuar të ngjethura te mbështetësit e rendit patriarkal tradicional.
Rreziku në rritje i zhdukjes së kombit bullgar ka provokuar zgjidhje kreative, siç është fushata e quajtur ‘ADN – Bëjeni atë për Bullgarinë’, e cila inkurajon bullgarët që lindin t’i regjistrojnë fëmijët e tyre në ceremonitë e pagëzimit masiv, të kryera nga kreu i Patriarkanës Ortodokse Bullgare. Prindërit entuziastë gjithashtu janë të ftuar për të postuar fotot e testeve të tyre pozitive të shtatzënisë në internet dhe madje edhe më emocionuese – fotot e skanimit me ultratinguj të fetuseve të tyre!
Politikanët nuk i kanë humbur shenjat e frikës kombëtare në rritje. Gjatë fushatës zgjedhore për votimin e parakohshëm parlamentar më 26 mars, partitë e ndryshme konkurruan për të inkurajuar familjet e reja bullgare, duke u ofruar atyre ndihma më të mëdha sociale, kredi të ulëta të interesit dhe banesa të lira nëse ata i kthehen martesës së vjetër civile dhe fillojnë të bëjnë fëmijë.
Midis kësaj vale përpjekjesh për ta riprodhuar kombin bullgar në mënyrë legale partneri im dhe unë vendosëm të martoheshim duke bërë shaka se do të kishim mundësinë të shihnim se kush do t’i mbante premtimet e tyre elektorale. A do të kishim një banesë të lirë, stimuj taksash dhe pagëzim falas nga vetë Patriarku?
Hapat e parë për t’u bërë një çift i martuar, megjithatë, kanë treguar të kundërtën. Ashtu si shumica e proceseve institucionale në Bullgari, martesa gjithashtu shpejt u vërtetua si çështje e komplikuar, e bezdisshme dhe aspak e lirë, gjë që kërkon një numër të madh dokumentesh.
Por më interesantja në mes tyre ka qenë e ashtuquajtura certifikata mjekësore për të hyrë në martesë. Mjekja e përgjithshme më informoi se para se ta vulosë këtë copë letre të çmuar, unë kam nevojë për kontroll të detyrueshme nga një … psikiatër dhe gjinekolog.
“Pra jeni duke thënë se duhet ta provoj se unë jam mentalisht dhe seksualisht e shëndetshme në mënyrë që të martohem?” pyeta.
Përgjigjja ishte pozitive.
Dhe me të vërtetë, Kodi i Familjes Bullgare, i ndryshuar për herë të fundit në vitin 2009 thotë se njerëzit që janë definuar si persona me aftësi të kufizuara ligjore, ose ata që vuajnë nga sëmundjet mendore që mund të çojnë në definimin e tyre si persona me aftësi të kufizuara ligjore, nuk kanë të drejtë të hyjnë në martesa civile.
Masa që përcakton njerëzit që vuajnë nga sëmundje mendore si persona me aftësi të kufizuara ligjore që do të thotë se ata janë në mënyrë efektive të privuar nga pronat e tyre dhe të drejtat civile, është e diskutueshme gjerësisht dhe heqja e saj nga Kodi Penal është propozuar në vitin 2016.
Megjithatë, mbetet në të dyja, në Kodin Penal dhe dhe atë të familjes.
Ligji bullgar gjithashtu ndalon të martohen njerëzit që bartin sëmundje që “përbëjnë një rrezik serioz për jetën dhe shëndetin e pasardhësit ose partnerit tjetër”, përveç nëse partneri i personit është i informuar.
Edhe pse llojet e sëmundjeve nuk janë specifikuar, arsyetimi i thjeshtë çon në përfundimin se ndoshta njerëzit që vuajnë nga sëmundjet seksualisht të transmetueshme, çrregullimet mendore dhe keqformimet gjenetike konsiderohen si partnerë të rrezikshëm.
“Natyrisht, duhet të jetë në formë të përsosur për të krijuar një bërthamë të fuqishme dhe të shëndetshme për kombin e lavdishëm bullgar”, mendova me veten e hidhëruar, duke kujtuar se, në fund të fundit, zëvendëskryeministri përgjegjës për mbikëqyrjen e politikave sociale dhe demografisë është Valeri Simeonov, anëtar i Partisë Patriotike të Djathtë, i famshëm për ndjenjat e tij kundër emigrantëve dhe romëve.
Doli që vështirësitë e mia nuk përfundonin me dyshime të thjeshta në lidhje me moralin e këtij rregulli administrativ, i cili, siç e kam kuptuar më vonë, është larguar kohët e fundit në vendet e BE-së si Franca, por është i detyrueshëm në shtetet autoritare si Turqia, Maroku dhe Bahrejni.
Kur shkova në zyrën përkatëse për të marrë udhëzime në lidhje me klinikat që kisha për të vizituar, unë u përballa me një tjetër surprizë.
“Para së gjithash, zonjë, duhet të paguani 30 leva [rreth 15 euro]”, tha një grua e vrazhdë. “Dhe së dyti, ne nuk kemi një gjinekolog sot”.
“Por pse duhet të paguaj, kam sigurim shëndetësor?”, pyeta, duke menduar për kontributet e mëdha (për standardet e mia) që i kam paguar shtetit si një person i vetëpunësuar.
Plus, duke pasur parasysh se paga minimale në Bullgari është rreth 235 euro, duke e bërë një person të paguajë 30 euro për kontrollet e detyrueshme, nuk duket si një marrëveshje e drejtë. As nuk duket një nxitje e madhe për të rinjtë që të martohen.
“Ky është një shërbim shëndetësor, i cili paguhet. Ju nuk jeni të sëmurë, kështu që nuk është një ekzaminim i rregullt”, u përgjigj zonja ftohtë.
Duke u ndjerë e pafuqishme, pagova, po pyesja nëse do të më lejonin të martohesha nëse do dilja e çmendur, ose, për shembull, me HIV pozitiv.
“Zoti u ndalon që të sëmureni, duke marrë parasysh se si i trajtojnë njerëzit që duan të martohen”, më tha me dashamirësi një tjetër zonjë në radhë.
Gjatë orëve të ardhshme, pata një ekzaminim krejtësisht të rremë me një psikolog, i cili kurrë nuk do të kishte zbuluar nëse isha e sëmurë apo jo dhe një vizitë te një gjinekolog privat, që, për habinë time, kushtonte më pak se ajo publike.
Por çmimi shtesë i vizitës ishte duke iu nënshtruar një rrengu poshtërues rreth asaj se si është koha për t’u bërë një nënë dhe se unë dhe burri im i ardhshëm duhet të “fillojmë të punojmë menjëherë” në mënyrë që të mos humbasim trenin e fundit për foshnjen.
“Nëse nuk ndodh brenda pak muajsh, nuk duhet të prisni, por kërkoni ndihmë mjekësore”, më këshilloi mjeku me mirësi.
Te mjeku i përgjithshëm, u desh të paguaja 15 leva (7.5 euro) për vulën përfundimtare në dokument që ishte goditja përfundimtare.
“Kjo është një grabitje e plotë! Pse duhet të paguaj kaq shumë për diçka që nuk dua, por është e detyrueshme?” pyeta.
“Asgjë nuk është e detyrueshme”, zonja qeshi me sarkazëm. “Ata që nuk kanë para, nuk martohen”.
Për fat të mirë, nuk isha pa para. Por i kuptoj plotësisht ata që nuk ndjekin entuziazmin për të hyrë në një martesë civile. Dhe kur bëhet fjalë për të varfrit dhe të sëmurët – kush kujdeset për ta gjithsesi?
