Intervistë me Ambasadorin e Britanisë së Madhe në Kosovë, Nicholas Abbott 

 Intervista e plotë me Ambasadorin e Britanisë së Madhe në Kosovë, Nicholas Abbott. 

Jeta Xharra: Është për të të ardhur keq që në 23 vitet e fundit, të gjitha intervistat me ambasadorët duhet të fillojnë me tensione ndëretnike, dhe pyetja ime e parë ka të bëjë sërish me këtë, sepse këtë intervistë po e bëjmë në ditët kur presidenti serb Aleksandar Vuçiq ka ngritur alarmin duke thënë se do të ketë një furtunë kundër serbëve në veri. Kjo është një deklaratë që ai e ka dhënë në këto dy ditët e fundit. A dini ju për ndonjë plan të qeverisë së Kosovës të dëbuar serbët në veri, siç ka ka deklaruar Vuçiqi?

 Nicholas Abbott: Jo. Dhe unë mendoj se të deklarosh një gjë të tillë është paksa qesharake. Është e qartë se nuk ka plane që kjo të ndodhë. Gjithmonë duket se ka një moment kur të dyja palët duket se besojnë se tensionet janë në interesin e tyre. Dhe me të vërtetë ajo që nevojitet është të qetësohet gjithçka. Ka nevojë për bashkëpunim, ka nevojë për durim, dhe ka nevojë, mendoj, për një nivel të caktuar tolerance. Ne kemi qenë në një situatë të tillë, efektivisht që nga vera e kaluar kur ka pasur tensione për çështje të ndryshme në veri dhe në thelb flasim për tensione ndëretnike. Le të jemi të qartë që kjo në të vërtetë ka të bëjë me marrëdhëniet ndërmjet qeverisë dhe komunitetit serb të Kosovës, në veri. Qartazi, kjo nuk është e lehtë. Unë mendoj se të dyja palët mbajnë njëfarë përgjegjësie, por sa i përket asaj se ku jemi në këtë moment, serbët e Kosovës u larguan nga institucionet në veri në nëntor, dhe jo ka shkaktuar një sërë çështjesh dhe ne jemi, si gjithmonë, në mes të përpjekjeve për të gjetur se cila është mënyra më e mirë për të ecur përpara. Mendoj se roli ynë, qoftë si Mbretëri e Bashkuar apo si Quint apo si komunitet ndërkombëtar si tërësi, është që të ndihmojmë për të gjetur rrugët përpara që do të thotë që këto tensione të mos përhapen më tutje. Fatkeqësisht, ne i pamë ata ta bënin këtë dhjetorin e kaluar dhe mendoj se ky ishte një moment rreziku real, por një moment që sinqerisht ta them u trajtua në mënyrën e duhur nga të gjitha palët e përfshira. Unë kam qenë veçanërisht mirënjohës për rolin e KFOR-it dhe të EULEX-it, por edhe qeveria e Kosovës nuk nxitoi të merrte masa, tregoi durim, tregoi durim strategjik rreth kësaj çështjeje dhe i erdhi ajo u përmbyll. Nuk do të doja të na shihja të kthehemi përsëri në atë situatë dhe është e qartë se ka rreziqe. 

Jeta Xharra: Mirëpo, nëse ekziston një deklaratë e tillë, e cila ndikon qartë në krijimin e sigurisë për serbët e Kosovës, deklaratë e cila thotë se do të ketë një stuhi, e ku furtuna i referohet spastrimit etnik të serbëve në Kroaci, pse nuk ka një përgjigje ndërkombëtare ndaj një deklaratë të tillë duke thënë se ne jemi këtu, së paku, të thuhet që KFOR-i është këtu dhe kjo nuk mund të ndodhë. 

Nicholas Abbott: Unë mendoj se kjo është diçka që të gjithë e kuptojnë, pra mendoj se ka… 

Jeta Xharra: … serbët në veri ndonjëherë duhet ta dëgjojnë këtë. 

Nicholas Abbott: Natyrisht, kjo mund të jetë e vërtetë, por ata shohin KFOR-in në terren, për çdo ditë. Ata do të kenë parë shumë më tepër prezencë të EULEX-it në terren çdo ditë për më shumë se disa muajt e fundit. Pra, nuk mendoj se kjo është … mendoj se ne duhet, si gjithmonë, të largohemi nga retorika politike dhe të shikojmë realitetin. Dhe ne kemi parë gjithashtu deklarata nga Presidenti Vuçitq në muajt e fundit që e njohin këtë realitet. Vetë presidenti Vuçiq thotë se ne nuk do të shkojmë kundër Kosovës sepse kjo do të thotë të shkojmë kundër NATO-s. Ai ka absolutisht të drejtë, sepse kështu do të ishte, prandaj edhe kështu mendoj se misioni i NATO-s mbetet këtu, KFOR-i ka një rol për të luajtur. Ne jemi pjesë e tij dhe do të vazhdojmë të jemi pjesë e tij. Kështu që unë mendoj se në aspektin më të madh të sigurisë, bashkësia ndërkombëtare, NATO, Bashkimi Evropian, janë që të gjithë të përkushtuar për sigurinë e Kosovës, të gjithë janë të përkushtuar ndaj sigurisë në veri të Kosovës. Tani, në të njëjtën kohë, ne kemi një situatë shumë të ndjeshme në momentin që ka ardhur pas zgjedhjeve komunale që u zhvilluan dhe tani ne duhet të shohim realisht se çfarë do të ndodhë tani e tutje. 

Jeta Xharra: Ju keni qenë ambasador, prandaj dua të kthemi pak mbrapa në verën e vitit të kaluar, sepse gjatë gjithë kësaj kohe që ju keni qenë ambasador, ne kemi pasur ndoshta një nga periudhat më dramatike të sigurisë në veri që nga viti 2011, kur një polic i Policisë së Kosovës, Enver Zymberi, ishte vrarë. Ka kohë që nuk kemi pasur një tension të tillë. U përsëritën disa skenarë që nuk mendonim se do të ndodhnin më. Dua të kthehem në kohën kur keni filluar të merrni informacionet e para për mundësinë e barrikadave, të njerëzve të armatosur, se si ndodhi kjo, sepse EULEX-i e ka pranuar se kishte njerëz të armatosur. Çfarë dinit për këto çështje para situatës së sigurisë? 

Nicholas Abbott: Unë mendoj se kjo erdhi si një surprizë dhe një tronditje për të gjithë. Mendoj se mënyra se si ndodhi, nuk ka qenë e pritur. Kështu, në një farë mënyre, kur rishikoni atë periudhë, shikoni se çfarë përgatitjesh, çfarë tjetër mund të kishte ndodhur, çfarë tjetër mund të kishim bërë për të qenë më të vetëdijshëm, kjo nuk është një gjë e lehtë për t’u bërë. Ne po flasim për çështjet rreth afërsisë, çështjet rreth aftësisë së grupeve të caktuara për të përdorur automjetet civile, për shembull, shumë shpejt. Dhe kështu që është një problem i vështirë, por është një problem ku, siç e pamë përsëri në dhjetor, nuk ka nevojë të nxitojmë për veprim. Ka nevojë për të pasur kohë, për të shqyrtuar situatën dhe për të parë se cilat janë mjetet më të mira për ta zgjidhur atë. Kjo nuk do të thotë që ju duhet të veproni vetë, mund të nënkuptojë që ju duhet të lini hapësirë për negociata politike ose për negociata të sigurisë në terren. Kështu që unë mendoj se kur shikojmë se si shkojnë gjërat, duhet të shikojmë situatën nga perspektiva nga më të ndryshmet dhe e di që gjithmonë të gjitha agjencitë e sigurisë bëjnë një sërë planesh të ndryshme, pra, ka plane të ndryshme për gjëra të ndryshme që mund të ndodhin.

Jeta Xharra: Pra, në të vërtetë, ka agjenci të sigurisë dhe pastaj ka edhe agjenci të tjera që mund të bëjnë përpjekjet e tyre për të destabilizuar Kosovën, dhe unë dua që të kthehemi në kohën e fillimit të pushtimit të Ukrainës nga Rusia, në atë kohë.  Dhe ne pamë ndërkombëtarisht mbështetjen e pakursyer të Britanisë për Ukrainën. Si u përkthye kjo në llojin e fokusit që vendi juaj vendosi të kishte në Ballkanin Perëndimor dhe si mund të përhapet më tutje lufta në Ukrainë? A e rishikuat hartën dhe praninë tuaj, qoftë edhe praninë ushtarake të KFOR-it këtu për shkak të atij invazioni, çfarë ndodhi?

Nicholas Abbott: Kështu, unë mendoj se po shikoni një analizë më të madhe e që ka të bëjë në një mënyrë me atë se si mund të përhapet lufta në Ukrainë. Realiteti është se në aspektin ushtarak, nuk ka gjasa të përhapet në Ballkanin Perëndimor. Çështja është shumë më tepër rreth destabilizimit, përdorimit të dezinformatave dhe përdorimit të tij për efekt politik brenda Ballkanit Perëndimor. Unë nuk mendoj se do të shohim të përfshihen forca ushtarake, megjithatë, natyrisht, ne kemi një kontigjent, një kontigjent britanik në kuadër të KFOR-it. 

Jeta Xharra: Sa i madh është ky kontigjent?

 Nicholas Abbott: Është afërsisht sa madhësia e një toge, pra, mund të jetë deri në 40 ose 50 persona. Dhe siç e dini edhe ju, ata janë pjesë e KFOR-it dhe operojnë nën komandën e KFOR-it.

 Jeta Xharra: E ku janë të bazuar ata sot? 

Nicholas Abbott: Pra, ata janë të vendosur nëpër Kosovë.

 Jeta Xharra: Nëpër të gjithë Kosovën? 

Nicholas Abbott: Jo, jo nëpër të gjithë qytetin por kryesisht rreth zonës së Film City por dhe gjetkë nëpër pjesë të tjera të Kosovës. Prandaj, kjo është diçka që ne e kemi bërë për një kohë të gjatë. Ne gjithashtu sigurojmë rezervën strategjike për KFOR-in, që do të thotë se çdo vit, ne kemi një grup ushtarësh që vijnë dhe në thelb shkojnë në stërvitje këtu në Kosovë, gjë që zakonisht ndodh rreth vjeshtës. Dhe përmes këtyre ushtrimeve, kjo është një mënyrë që ata të jenë të vetëdijshëm për situatën në terren, duke i lejuar ndonjëherë të dalin për të kryer detyra operative në emër të KFOR-it, gjë që e kanë bërë edhe vjeshtën e kaluar.

 Jeta Xharra: Pra, ka një përshtypje nga vjeshta e kaluar. një nformacion i ynë që vjen nga veriu, nga hulumtuesit në veri, ku u përmend se forcat serbe … në fakt që në esencë thoshte se forcat britanike janë më të pranishme dhe më të dukshme se kurrë më parë. A ka ndonjë arsye për këtë?

 Nicholas Abbott: Thjesht se njerëzit i kanë vënë re. Dua të them, dukshmëria nuk është diçka që varet nga detyra, por dukshmëria nuk do të thotë në fakt se ka një ndryshim në qëndrim ose ka një ndryshim në prani ose një ndryshim në numra. Ky është një angazhim i vazhdueshëm i Mbretërisë së Bashkuar që nuk do të ndryshojë. Kjo është pjesë e angazhimit tonë ndaj NATO-s, por është gjithashtu pjesë e angazhimit tonë ndaj Kosovës. Dhe me sa mund të them, ky është një angazhim shumë i qëndrueshëm. Sa i përket Ballkanit Perëndimor në tërësi, mendoj se ajo që po shohim tani, e kemi kapërcyer atë lloj reagimi të menjëhershëm ndaj Ukrainës, dhe siç jeni në dijeni edhe ju, Mbretëria e Bashkuar vazhdon të ofrojë mbështetje, Presidenti Zelensky, sapo ka qenë në Mbretërinë e Bashkuar me kryeministrin tonë dhe me sekretarin tonë të jashtëm, dhe ne po shikojmë që të vazhdojmë të ofrojmë mbështetje ushtarake për mbrojtjen e Ukrainës. Prandaj, brenda këtyre rrethanave, natyrisht që Ballkani Perëndimor është shumë prezent në agjendën tonë për t’u siguruar që ne të mos shohim ndonjë destabilizim të mëtejshëm në Evropë. Dhe kjo është, mendoj, gjithashtu një nga sfidat me të cilat përballemi sa i përket asaj situatës në veri. 

Jeta Xharra: Mirë, a mund të thellohemi pak më shumë në atë se çfarë është ky destabilizim? Sepse përderisa ju thoni se e lavdëroni mënyrën se si u menaxhua kriza, se si të gjithë ishin të duruar dhe megjithatë kjo situatë u menaxhua, megjithatë, kishte mjaft padurim nga qeveria e palës kosovare e cila priste që KFOR-i t’i largonte barrikadat shumë më shpejt se sa që ndodhi në fund. Kështu që, kjo krijoi përshtypjen se nuk është domosdoshmërisht interesi i perëndimit që të ndihmojë Kosovën për lirinë e lëvizjes, për sa kohë që njerëzit, siç po thoni ju, nuk destabilizojnë më shumë apo nuk e vrasin njëri-tjetrin, kjo situatë barrikadash mund të vazhdojë, pra kjo ishte ndjenja, nga këndvështrimi i njerëzve që po shihnin çdo ditë ato barrikada që nuk hiqeshin nga KFOR-i, çfarë do të thoshit për këto përshtypje? 

Nicholas Abbott: Eh, po të thoja që detyra ime nuk është të merrem me ndjenjat e njerëzve. Unë mendoj se detyra ime, e kolegëve të mi, Komandantit të KFOR-it, kreut të EULEX-it, është që të përballemi me realitetet në terren. Dhe unë mendoj se qeveria e Kosovës duhet të pranojë që KFOR-i dhe EULEX-i kanë një rol të veçantë. Dhe përderisa ata mund të jenë të frustruar që gjërat nuk po ndodhin aq shpejt sa mund të duan ata, duhet ta pranojnë se përgjegjësia për atë situatë sigurie është e KFOR-it dhe ku EULEX-i e ka rolin e vetë po ashtu. Dhe kështu, ata duhet t’u lënë hapësirë ekspertëve që t’i qasen problemit në mënyrën më të mirë të mundshme.

 Jeta Xharra: Pra, të përballesh me realitetet në terren do të thotë që nëse ka barrikada, KFOR-i do t’i lërë të qëndrojnë aty, derisa të arrijnë qëllimin e vet, apo jo? A do të thotë që është kjo strategjia? 

Nicholas Abbott: Jo, nuk mendoj ashtu, se dua të them, ju po supozoni se ekziston një strategji për çdo situatë. 

Jeta Xharra: Epo, le të shohim këtë strategji specifike, cila ishte strategjia? Pse nuk u hoqën më shpejt barrikadat? 

Nicholas Abbott: Sepse ishte një vendim që aftësia për ta bërë këtë do të varej nga një sërë faktorësh të ndryshëm që do të rrezikonin jetët e njerëzve. Prandaj, në atë situatë, jetët në rrezik janë ato të personelit të KFOR dhe ndoshta personelit të EULEX-it. Kështu që, kjo është përgjegjësi e KFOR-it dhe EULEX-it që të vendosin se si t’i qasen më së miri heqjes së atyre barrikadave. 

Jeta Xharra: Pra, nëse dua ta destabilioj Kosovën, do të më duhet të jem mjaft i dhunshëm për të krijuar përshtypjen se do të vras edhe aleancën më të fortë në botë, NATO dhe që NATO do të tërhiqeshin dhe do ta merrnin këtë seriozisht.

 Nicholas Abbott: Epo, do të thoja se ju po e ekzagjeroni situatën.

 Jeta Xharra: Po, po e ekzagjeroj për qëllim të kësaj bisede.  

Nicholas Abbott: Mirëpo, ju nuk po e destabilizoni Kosovën. 

Jeta Xharra: Por unë po flas për një skenar në të cilin disa njerëz të maskuar, të armatosur, rebel, mund të trembin një aleancë të tërë që është më e forta në botë. 

Nicholas Abbott: Sa persona janë këta disa që po i përmendni? 

Jeta Xharra: 10, 20, 30?

Nicholas Abbott: Epo, qartazi nuk ishte kështu, apo jo? 

Jeta Xharra: Sa ishin pra? 

Nicholas Abbott: Siç e dimë të gjithë, kishte më shumë, jo, nuk e di sa saktësisht.  

Jeta Xharra: A ishin 100?

 Nicholas Abbott: Por unë mendoj, por ideja që ju do të ndërmerrni veprime që shkaktojnë dhunë, që shkaktojnë tensione edhe më të mëdha, që kanë pasoja të padëshiruara, nuk është një vendim që merret me lehtësi dhe unë mendoj se në ato situata ju duhet të pranoni se përgjegjësia për atë situatë sigurie është diku tjetër.  

Jeta Xharra: Kush e kishte përgjegjësinë? 

Nicholas Abbott: Kjo përgjegjësi është e KFOR-it dhe EULEX-it dhe nuk është përgjegjësi e qeverisë së Kosovës dhe ky është realiteti i kësaj situate. Pra, është përgjegjësi e atyre njerëzve, atyre individëve, atyre sistemeve gjithashtu, pra vendime që merren brenda NATO-s dhe nuk janë thjesht teke që merren nga një individ i vetëm. Pra, ka procese të tëra që ndodhin.

 Jeta Xharra: E kuptoj këtë, por KFOR-i është këtu pikërisht për shkak të njerëzve të tillë, për të garantuar sigurinë, nuk është këtu për qëllime të tjera. Pra, nëse nuk mund ta bëjë këtë, nëse nuk është e trajnuar të merret me 100 burra të dhunshëm të maskuar në barrikada, atëherë për çfarë qëllimi është atje? 

Nicholas Abbott: Pra, pse mendoni se nuk u përball me situatën në dhjetor? 

Jeta Xharra: Ajo zgjati për shumë kohë.

 Nicholas Abbott: Ajo zgjati për disa javë.

 Jeta Xharra: Kjo nuk është një kohë e gjatë sipas standardeve tuaja? 

Nicholas Abbott: Jo, aspak. Dua të them, unë kam qenë i përfshirë në konflikte në Afganistan, në Irak dhe në Siri dhe ato zgjatën për më shumë se disa javë. 

Jeta Xharra: E di, por Kosova është në Evropë dhe ne presim që KFOR-i të merret me këtë. 

Nicholas Abbott: Ne kemi një luftë në Evropë që po vazhdon që nga shkurti i vitit të kaluar, kështu që kam frikë se disa javë në dhjetor nuk është kohë shumë e gjatë. 

Jeta Xharra: Pra në fund, nëse e quani ose nëse e përcaktoni këtë si sukses, cila është receta për këtë, çfarë e bëri situatën të zbutet, cilat janë mësimet e nxjerra deri më sot? A u zgjidh kjo çështje apo vetëm u zbeh paksa? 

Nicholas Abbott: Jo, nuk mendoj se është zgjidhur, por kjo është ajo që ndodh kur ju largoheni nga çështjet e sigurisë dhe ktheheni përsëri në ato politike. Ndërsa çështjet politike që mbeten janë mungesa e besimit ndërmjet komunitetit serb të Kosovës në veri në njërën anë dhe qeverisë së Kosovës në tjetrën, dhe kjo gjë vërehet në mënyra të ndryshme. Siç thashë, tani po e shohim një situatë pas zgjedhjeve komunale me emërimin e kryetarëve të komunave, e cila sërish është një situatë e komplikuar dhe e vështirë.

 Jeta Xharra: A mund të jem edhe më e hapur se kaq?  

Nicholas Abbott: Po, mundeni. 

Jeta Xharra: Gjithçka nisi për shkak të njoftimit se do të hiqen targat e makinave, pra që targat serbe do të hiqeshin dhe që do të vendoseshin targat e lëshuara nga Kosova. Kjo pastaj çoi deri në dorëheqjet e policisë, të prokurorëve, të gjyqtarëve dhe në fund, nga këtu ku jemi sot, po shohim situatën ku targat e veturave nuk janë hequr, institucionet janë pa njerëz, kjo sepse gjykatat, policia, prokuroria mbeten të dorëhequr. A mund të themi troç se ishte gabim të trajtohej situata në mënyrën se si zgjodhi qeveria e Kosovës për t’u marrë me të, a ishte kjo mënyrë e gabuar?

 Nicholas Abbott: Mendoj se qeveria e Kosovës duhej të merrte vendime brenda një sfere mjaft të kufizuar ndikimi. Mendoj se nuk është e vërtetë të thuhet se çështja e targave nuk është zgjidhur, sepse disa pjesë të saj janë zgjidhur. Dhe unë mendoj se përderisa padyshim që ka çështje rreth hyrjes së targave të këshuara nga Serbia me KM që vijnë dhe janë brenda Kosovës, kjo tani duket të jetë shumë më pak problem se sa që ishte më parë. Dhe me të vërtetë, deri në një moment të caktuar në muajin mars, shumë njerëz po i ndryshohin targat dhe po i regjistronin makinat e tyre në një numër të madh, mirëpo kjo nuk ndodhi kështu më, pasi makinat u dogjën përsëri. Dhe kështu, kjo nuk është në të vërtetë një përgjegjësi e qeverisë të Kosovës, dhe unë mendoj se ata po përpiqen ta zgjidhin këtë çështje. Unë mendoj se ne e shohim veten në një situatë që është pothuajse vazhdimisht e tensionuar. Ka nevojë për një bashkëpunim shumë më të madh për një sërë çështjesh. Le të flasim për kryetarët e komunave, që në aspektin ligjor, qeveria e Kosovës ka absolutisht në të drejtën e saj për të bërë atë që ka bërë. Kjo nuk është një situatë që ata zgjodhën të gjinden në të. Kryetarët e mëparshëm u tërhoqën nga pozitat e tyre prandaj edhe duhej të mbaheshin zgjedhjet. Presidentja e vendit i shtyu zgjedhjet një herë tashmë, por është e qartë se shtyrja e mëtejshme nuk do të funksiononte.

 Jeta Xharra: Pra, nuk ka asnjë këshillë që komuniteti ndërkombëtar ose le të themi që grupi i Quint-it i ka dhënë qeverisë së Kosovës ku u kanë thënë se ju duhet të kishit vepruar në këtë mënytë caktuar dhe ashtu kjo nuk do të ndodhte. Nuk ka një … 

Nicholas Abbott: Jo…

Jeta Xharra: …nuk ka pasur diçka ku një grup i grave dhe burrave të mençur të të ketë sugjeruar se ndonjë veprim tjetër do të kishte funksionuar.

 Nicholas Abbott: Unë mendoj se ju mund të sugjeroni veprime të tjera mirëpo ju nuk e dini se cili do të jetë rezultati. Pra, le të supozojmë se u shtynë sërish zgjedhjet dhe ne pritëm edhe tre muaj të tjerë, me shumë gjasë ne do ta gjenim veten përsëri në të njëjtën situatë dhe ju thjesht po e shtyni të pashmangshmen. Pra, qeveria e Kosovës eci përpara ligjërisht dhe tani është në një situatë ku kemi kryetarë të rinj që janë në prag të betimit. Dhe përsëri, kjo është krejtësisht e ligjshme.  Megjithatë sfida është realiteti politik i gjithë kësaj. Dhe realiteti politik është se e gjithë nuk është përfaqësuese, le ta shohim pak anën tjetër të medaljes, dhe le të imagjinojmë se realisht jemi në një situatë ku në katër komuna me shumicë shqiptare, kryetarët serbë janë gati për t’u betuar në postet e tyre. Sa do të ishte kjo situatë e pranueshme? 

Jeta Xharra: Ne e kemi pasur atë situatë për dhjetë vjet gjatë epokës së Millosheviqit.

 Nicholas Abbott: Po, e keni pasë.  

Jeta Xharra: Ne patëm krijuar institucione paralele për shkak të asaj situate. 

Nicholas Abbott: Prandaj, sa e pranueshme do të ishte kjo? Dhe jam i sigurt se qeveria e Kosovës do të më thoshte se ata ligjërisht do të ishin krejtësisht të pranueshëm, por realiteti politik është se kjo …

 Jeta Xharra: Ne po e ngrisim këtë pyetje vazhdimisht në media këtu. Mirëpo, cili është sugjerimi juaj tani që situata, në rregull, ndoshta për fajin e askujt ka ardhur deri këtu sepse ligjërisht, siç thoni ju, qeveria e Kosovës ishte e detyruar ta bënte këtë dhe ata e bënë këtë. Çfarë mund të bëhet që tani e tutje? 

Nicholas Abbott: Kështu, unë mendoj se duhet të pranohet se ky nuk është përfaqësim politik dhe që kryetarët e rinj të komunave duke qenë në këto pozita, e bëjnë të mundur që çështjet administrative të ecin përpara. Është e rëndësishme që komunat të kenë njerëz në funksione sepse ka vendime që duhet të merren për çështje të rëndësishme brenda komunave. Nga ajo që po dëgjoj nga ekipi im, njerëzit në Zubin Potok janë më të shqetësuar për një urë që u prish në dimër sesa për atë se kush saktësisht do ta drejtojë komunën. Ka gjëra praktike që duhen bërë. Në të njëjtën kohë, unë mendoj se qeveria duhet ta pranojë se kjo nuk është një situatë ideale, në aspektin politik.

 Jeta Xharra: E di, dhe kryetarët shqiptarë janë zotuar që do të merren me një urë që është duke u rrëzuar… 

Nicholas Abbott: Por këto gjëra duhet të ndodhin. 

Jeta Xharra: Por politikisht, çfarë mund të bëhet për të përmirësuar me të vërtetë, për ta bërë atë një përfaqësim real të njerëzve atje? 

Nicholas Abbott: Kështu, unë mendoj se kjo duhet të bëhet pjesë e negociatave më të mëdha ndërkombëtare që janë duke ndodhur, e cila duhet të jetë rreth gjetjes së mënyrave që serbët e Kosovës të kthehen në institucione dhe që qeveria e Kosovës duhet të bëjë maksimumin për ta mundësuar këtë.

 Jeta Xharra: Por kjo nuk është pjesë e bisedimeve që po i zhvillojnë Kurti dhe Vuçiqi. Kjo nuk është fare në rendin e ditës, gjë që më befason. Pse nuk ka presion nga BE për ta zgjidhur këtë çështje më urgjente?

 Nicholas Abbott: Pra, nuk do të habiteni nëse them se kjo është një pyetje që duhet t’ia parashtroni Bashkimit Evropian?

 Jeta Xharra: Unë duhet të pyes Bashkimin Evropian, por për çdo rast, shpresoja që ju ndoshta e kishit bërë diskutim mes jush, si grup i Quint-it.

 Nicholas Abbott: E bëjmë, por kjo nuk do të thotë … ju e dini që pastaj pason një proces i tërë. 

Jeta Xharra: Në rregull. A mund t’i kthehem informacionit për veriun pak më thellë në faktin se kishte grupe të tilla si grupi Wagner në veri? Çfarë informacioni ka qeveria juaj për këtë? 

Nicholas Abbott: Nuk kam asnjë informacion se grupi Wagner ishte në veri. Dua të them, mendoj se po flitet shumë për këtë. Nuk ka asnjë dëshmi për këtë. Në një farë mënyre, mund të jetë mendim i dëshiruar për t’u përpjekur që të rritet tensioni. 

Jeta Xharra: Jo, ata kishin shenja në bluzat e tyre si grupi Wagner. 

Nicholas Abbott: Ka shumë njerëz në Kosovë që veshin Union Jacks në xhaketa, në vetura, në çantat e tyre. Kjo nuk do të thotë se ata kanë një kombësi britanike.

 Jeta Xharra: Epo, pati një protestë në Jarinje, dhe KFOR tha se ky ishte një grup i rrezikshëm. A keni dëgjuar për ndonjë vlerësim se pikat kufitare mund të digjen sërish?

 Nicholas Abbott: Jo. 

Jeta Xharra: Në këtë kohë, arsyeja pse po ju bëj këtë pyetje sigurie është sepse kryeministri i Kosovës, Kurti, tha se ambasadorët dinë më shumë se ne, kështu që unë marrë informacion nga ambasadorët për situatën e sigurisë. Jeni një nga ata ambasadorë apo është vetëm SHBA? 

Nicholas Abbott: Jo, mendoj se të gjithë ambasadorët padyshim përdorin rrjete që u japin atyre njohuri dhe informacion. Kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ne shohim më shumë ose dimë më shumë se qeveria e Kosovës sepse ne punojmë ngushtë edhe me qeverinë. 

Jeta Xharra: Në rregull. Kur po thoni se forcat e sigurisë këtu, KFOR është këtu për t’u siguruar që Kosova të mos destabilizohet, një nga gjërat që ishte evidente në kohën e kësaj krize është se kur Pantiqi u arrestua, ai nuk kishte asnjë mënyrë për të shkruar nga Jarinja diku tjetër ku duhej të ishte. Pse askush nga partnerët partnerët e sigurisë nuk i dha Kosovës një helikopter? Kosova nuk kishte as një helikopter që ta bënte atë transport, pse ndodhi kështu? 

Nicholas Abbott: Pse Kosova nuk ka helikopter? 

Jeta Xharra: Jo. Pse asnjë nga partnerët, partnerët ndërkombëtarë, nuk e ndihmoi Kosovën me një helikopter?

 Nicholas Abbott: Sepse në atë kohë kishte një çështje sigurie e lëvizjes. 

Jeta Xharra: Edhe me helikopter? 

Nicholas Abbott: Po, do të kishte dhe gjithmonë do të ketë. 

Jeta Xharra: Pra, kjo shihej gjithashtu e rrezikshme për të fluturuar nga Jarinja për në qendër të Kosovës. 

Nicholas Abbott: Këto nuk janë gjëra për të cilat ka përgjegjësi ambasadori britanik. Ju me të vërtetë duhet të pyesni njerëzit që ishin të përfshirë. 

Jeta Xharra: Në rregull. Por nuk ka pasur asnjë kërkesë nga qeveria e Kosovës për të marrë një helikopter nga ju, nga KFORi? 

Nicholas Abbott: Jo. 

Jeta Xharra: Në rregull. Në fund, Pantiqi u lirua nga paraburgimi dhe kryeministri ynë e quajti prokurorin që vendosi për lirimin një tradhtar. A është ky ndikim politik, padrejtësi? 

Nicholas Abbott: Unë nuk kam një mendim për këtë çështje, për të qenë i sinqertë me ju.

 Jeta Xharra: Nuk keni një mendim? Atëherë do të kalojmë në tema të tjera, të cilat do të doja t’i diskutoja me ju e që ka të bëjë me median. Ne pamë shumë lajme në veri për lajmet kundër KFOR-it, shumë lajme për KFOR-in britanik, do të thotë shumë lajme të rreme rreth kësaj. A po e shihni këtë si një tendencë të një fushate të caktuar për të diskredituar ushtarët e KFOR-it? Edhe ushtarët britanikë? 

Nicholas Abbott: Po, mendoj se, dua të them, është e qartë se ka njerëz, le të kthehemi te çështja më e madhe e destabilizimit brenda Ballkanit Perëndimor. Kjo nuk është një problem vetëm në Kosovë, është një problem në të gjithë rajonin. Është e qartë se ka nga ata që janë të interesuar të minojnë pozicionin e NATO-s, të Bashkimit Evropian, të partnerëve si Mbretëria e Bashkuar brenda Ballkanit Perëndimor. Kjo është pjesë e mjedisit, mjedisit politik dhe të sigurisë në të cilin gjendemi tani dhe diçka me të cilën duhet të përballemi çdo ditë. Dezinformimi rreth forcave të Mbretërisë së Bashkuar është pikërisht kështu, në një farë mënyre është qesharake dhe mjaft për të qeshur, sepse ne nuk po bëjmë atë që njerëzit duket se mendojnë se po bëjmë.

 Jeta Xharra: Nga ana tjetër, Britania e Madhe ka përpiluar një listë të zezë të personave non grata në Kosovë. Milan Radojçiq është pjesë e kësaj liste. Çfarë duhet të ketë bërë dikush që të vijë puna që Mbretëria e Bashkuar ta vendosë dikë në listën e saj të zezë?

 Nicholas Abbott: Oh, Zot, do të na duheshin orë të tëra nëse do t’ju shpjegoja që të gjitha procedurat ligjore ngase ky është një proces shumë i ndërlikuar. Kjo varet nga një sërë provash të ndryshme ligjore që duhet të sigurohen përmes një procesi ligjor. Nuk është një vendim politik. Ai kërkon mjaft teste gjyqësore përpara se të vendoset në listë. Pra, nuk është diçka që ne e përdorim shumë, por duhet të jetë diçka që e bëjmë në rrethana të caktuara.

 Jeta Xharra: Pra, çfarë sinjali dëshiron të dërgojë një vend si Britania e Madhe nëse e vendos dikë në një listë të zezë dhe e bënë atë publike?

 Nicholas Abbott: Pra, dëshiron të tregojë shumë qartë se ne besojmë se ka individë që veprojnë, në këtë rast, në mënyrë kriminale dhe që janë shumë të përfshirë si në kriminalitet ashtu edhe në korrupsion. Dhe kështu duhet të jenë dy gjëra që duhen bërë, pra duhet të merren masa kundër tyre si një vend që ne bëjmë në Mbretërinë e Bashkuar, por padyshim që ne e bëjmë këtë publikisht në mënyrë që të tjerët të jenë të vetëdijshëm se ne e kemi bërë atë. 

Jeta Xharra: Dhe a duhet të presim që ndonjë shqiptar të përfundojë në atë listë, pra shqiptarë të Kosovës? 

Nicholas Abbott: Shumë e mundur. Dua të them, ka njerëz në vetë Shqipërinë që janë aktualisht në atë listë, kështu që nuk ka asnjë lloj të elementit etnik aty…. 

Jeta Xharra: Në listën e zezë ka edhe shqiptarë, por për momentin ata janë nga Shqipëria. 

 Nicholas Abbott: Po, për momentin, po. 

Jeta Xharra: Në rregull. Çfarë shenje dërgon, ju më thatë se cili është sinjali që dëshiron të dërgojë vendi juaj, por cili është sinjali që mendoni se jepet kur presidenti i Serbisë qëndron pranë Milan Radojçiqit në një foto pasi që pikërisht Radojçiq është vendosur në listën e zezë? 

Nicholas Abbott: Po. Këto janë mesazhe të vështira, kështu që padyshim është e vështirë për ne. Dhe pyetja është padyshim, çfarë pritet të kuptojmë nga kjo?

 Jeta Xharra: Mirë, kjo është një çështje që besoj që i përket ambasadorit të Mbretërisë së Bashkuar në Serbi, por pjesa juaj është se ju e takoni Goran Rakiqin këtu në Kosovë, i cili është në udhëheqjen e Listës Serbe, partia ku bën pjesë edhe Milan Radojçiq. Çfarë i thoni ju Rakiqit kur e takoni? A e ngrisni këtë çështjen e listës së zezë me të?

 Nicholas Abbott: Jo, as ai nuk e ka ngritur këtë çështje me mua, e as unë me të. 

Jeta Xharra: A nuk është kjo politikë e vendit tuaj për t’i kujtuar atij se njerëzit në partinë e tij janë në listën e zezë? 

Nicholas Abbott: Aspak. Këto sanksione janë të përqendruara tek individët, ata nuk kanë ndikim mbi të tjerët, pra nuk përfshijnë kontaktet e tyre, familjen e tyre apo të tjerët. 

Jeta Xharra: Por ky individ është anëtar i Listës Serbe, pjesë e udhëheqjes së Listës Serbe, ku është edhe Goran Rakiq. A nuk është problem për ju të punoni me partinë e tyre, me një anëtar? 

Nicholas Abbott: Epo, sanksionet nuk janë vendosur për shkak të anëtarësimit të tyre në Listën Serbe. 

Jeta Xharra: Pra, si është e mundur që Milan Radojçiq, do t’ju pyesja, është në atë listë dhe partnerët e tij shqiptarë në krim, të cilët ne i njohim dhe kemi publikuar hulumtime për ta, nuk janë pjesë e kësaj liste. 

Nicholas Abbott: Epo, le të kthehemi tek ajo që thashë më parë, pra bëhet fjalë për proceset në Mbretërinë e Bashkuar, prandaj kjo nuk ka të bëjë me proceset e Kosovës. 

Jeta Xharra: Dhe në procesin e Mbretërisë së Bashkuar, partnerët shqiptarë në krimet e Milan Radojçiqit janë në rregull? 

Nicholas Abbott: Jo, sigurisht që nuk po them që ndonjë ortak në krim është në rregull, por mund të mos plotësojnë kërkesat ligjore që ne të vazhdojmë me një proces sanksionimi.

 Jeta Xharra: Tani, duke parë se çfarë marrëveshjesh u arritën në Ohër dhe në Bruksel, çfarë mendoni se është e re në këto marrëveshje? A mendoni që ka ndonjë gjë të re në to, sepse për njerëzit që kanë qenë këtu përpara se të vinit ju këtu si ambasador, këto janë marrëveshje të ricikluara, ato flasin për gjëra që tashmë janë diskutuar, biseduar dhe nënshkruar që nga viti 2011 e në vazhdim. A ka ndonjë gjë që ju bind se këto nuk janë thjesht materiale të ricikluara për një foto të re? A ka ndonjë gjë më serioze në këto marrëveshje? 

Nicholas Abbott: Unë mendoj se për sa i përket kësaj pike në kohë, këtij konteksti, një lufte tokësore në Evropë, rëndësia e marrëveshjes është me të vërtetë të sigurojë që të ketë përparim, progres praktik. Dua të them, ju e  keni parë deklaratën që kam bërë javën e kaluar, dhe pikëpamja ime, veçanërisht për Asociacionin, është se është koha që qeveria e Kosovës të dalë me një draft të statutit e që duhet të bazohet në vizionin e Kryeministrit, nëse ata dëshirojnë që të jetë kështu.

 Jeta Xharra: Mbaj mend që keni qenë konsekuent në këtë pikë edhe herën e parë që ke ardhur për një intervistë këtu. 

Nicholas Abbott: Po, kjo mbetet kështu. 

Jeta Xharra: Kështu thatë ju edhe para tre vitesh kur më thatë në intervistë se Kosova duhet ta bëjë këtë. 

Nicholas Abbott: Unë ua kam thënë shumë njerëzve, po. 

Jeta Xharra: Dhe në fund përfundojmë me atë situatë, por a mund të më thoni, me hapa të vegjël, a bëri Kosova një gabim duke lejuar fillimisht të bëhet draft statuti nga njerëzit që i ka trashëguar nga qeveritë e kaluara dhe më pas i shkarkoi ata? A ishte ky një gabim taktik? 

Nicholas Abbott: Pra, ka një gjë në psikologji që quhet woulda, coulda, shoulda… 

Jeta Xharra: Woulda, coulda, shoulda? E mirë qenka kjo. 

Nicholas Abbott: …që në esencë do të thotë, ne do ta kishim bërë këtë, ne do të duhej ta kishim bërë, dhe ne mund ta kishim bërë këtë.  

Jeta Xharra: Në rregull. 

Nicholas Abbott: Nuk ka asnjë vlerë as në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe as në politikë. Realiteti është realiteti në të cilin jetojmë tani.

 Jeta Xharra: Mirë. Por çka të bëjmë tani? 

 Nicholas Abbott: Nuk ka kuptim që të pendohesh për vendimet, ajo që do të thoja është se duhet të ketë një njohje më të madhe se ato marrëveshje janë bërë dhe se Kosova i ka nënshkruar ato.

 Jeta Xharra: Oh, ka njohuri dhe pranim, në fakt kritikuesi më i madh i asaj marrëveshjeje e ka nënshkruar këtë marrëveshje tjetër. Pra, nuk mendoj se komuniteti ndërkombëtar mund të ankohet se pala kosovare nuk ka gëlltitur në një mënyrë, diçka që e refuzonte.

 Nicholas Abbott: Le të jemi të qartë, qeveria e Kosovës, kryeministri Kurti ofroi të nënshkruante, por presidenti Vuçiq tha se nuk do ta bënte. Pra, qeveria e Kosovës nuk ka nënshkruar një marrëveshje.

 Jeta Xharra: Ajo ofroi të nënshkruajë sa herë që ju të jeni gati, Qeveria e Kosovës e ka ofruar këtë sa herë që BE-ja është gati. 

 Nicholas Abbott: Kush janë “ju”?

 Jeta Xharra: Bashkimi Evropian.  Pra është një hap i madh. A dihet se çfarë hapi i madh është ky?

 Nicholas Abbott: Jo, sepse nuk është nënshkrim, në të njëjtën mënyrë nuk ishte një nënshkrim nga Serbia.

 Jeta Xharra: Epo, nuk kishte asnjë ofertë për ta nënshkruar atë. Kryeministri tha se do të firmoste.

 Nicholas Abbott: Mirëpo, ne jemi duke i krahasuar ofertat. Janë dy marrëveshje të Brukselit që Kosova i ka nënshkruar, për të cilat Kosova si shtet, ka marrë zotime mbi vete. Ka njerëz këtu që kanë ardhur në pozita përgjegjësie në qeverinë e Kosovës, të cilët nuk janë të kënaqur me këtë dhe në të vërtetë nuk do t’i njihnin ato nënshkrime. Mirëpo, marrëdhëniet ndërkombëtare nuk funksionojnë kështu. Shteti i Kosovës ka marrë zotime, dhe nëse merrni pozita me përgjegjësi brenda shtetit të Kosovës, atëherë duhet të pranoni se shteti juaj ka ndërmarrë zotime. Pra, shteti i Kosovës ka marrë zotime rreth krijimit të një asociacioni.

 Jeta Xharra: Por, kryeministri mori sërish zotime, ky kryeministër, i cili si lider i opozitës ishte kundër kësaj marrëveshjeje, 

 Nicholas Abbott: E vërtetë.

 Jeta Xharra: …Kryeministri tha, në rregull, unë angazhohem që të nënshkruaj ato për të cilat ju keni rënë dakord paraprakisht në Bruksel. 

 Nicholas Abbott: Po e përsëris sërish, më lejoni ta them më troç, pse nuk po shpërblehemi ne, pse nuk po shpërblehet Kosova që e ka bërë këtë? Por, cili do të ishte shpërblimi?

 Jeta Xharra: Shpërblimi? 

 Nicholas Abbott: Cili është shpërblimi? 

 Jeta Xharra: Shpërblimi do të ishte të paktën, anëtarimi i Kosovës në Këshillin e Evropës. 

Nicholas Abbott: Pra, ne ishim shumë të qartë se anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës nuk duhet të lidhet me dialogun. Nuk besoj se duhet të lidhet dhe Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar nuk beson se duhet të bëhet kjo. Ne besojmë se Kosova si shtet ka të drejtë të jetë anëtare e Këshillit të Evropës.

 Jeta Xharra: Unë do t’ju them një shpërblim tjetër. Shpërblimi do të ishte ai që njerëzit do të prisnin, nerëzit në terren, njerëzit në rrugë ndoshta, do të prisnin që kur Vuçiqi të vazhdojë fushatën e tij për të ndaluar hyrjen e Kosovës në Këshillin e Evropës, sepse pjesë e marrëveshjes është që të mos ndalet Kosova të hyjë në organizatat ndërkombëtare, atëherë perëndimi do të thoshte, prisni, kjo është e papranueshme.

 Nicholas Abbott: Pra, po hyni në paqartësitë apo dykuptimësinë e marrëveshjeve të cilat nuk specifikojnë se kur fillon zbatimi.

 Jeta Xharra: Pra, ne mund të vazhdojmë të pozojmë për foto, të shkojmë në Bruksel, të pozojmë se po negociojmë, por të vazhdojmë të bllokojmë dhe zotimi i bërë nuk do të vlejë për asgjë.

 Nicholas Abbott: Jo, dua të them, mendoj përsëri, le të kthehemi në realitetin ku jemi. Realiteti se ku jemi është se vëmendja ndërkombëtare nuk do të vazhdojë përgjithmonë në Kosovë. Kosova nuk e ka në pronësi orarin për këtë. Ka një luftë në Ukrainë, në një moment në kohë, kjo do të marrë fund. Ka kriza kudo në botë, shikoni Sudanin. Vëmendja ndërkombëtare nuk do të mbetet me këtë çështje. Tani është koha që qeveria e Kosovës të marrë iniciativën për të dalë me një draft të statutit bazuar në atë që mendon se mund të ofrojë për të çuar përpara çështjen e Asociacionit. Ne nuk besojmë se Asociacioni duhet të jetë parakusht për ndonjë gjë tjetër. Por kjo është përsëri për Bashkimin Evropian dhe për të dërguarin special Lajcak për të gjetur mënyra se si t’i çojnë gjërat përpara. Tani, mendoj se mënyra më e mirë është që Kosova të angazhohet tani, të angazhohet plotësisht, të dalë me atë draft statut dhe më pas të negociojë dhe të negociojë sinqerisht me qëllimin për ta përfunduar këtë. Preferenca ime, sigurisht, do të jetë ta përfundoj këtë vit kalendarik. Le ta heqim këtë nga rruga. Duhet të ecim përpara. Kosova duhet të ecë përpara sepse rreziku është që Kosova të gjendet në një situatë, në një harresë, në një situatë ku nuk ka përparim. Dhe sinqerisht, komuniteti ndërkombëtar vendos se ka gjëra më të mira për të bërë. Dhe ky është një moment rrezikshëm.

 Jeta Xharra: Dua të ndryshoj pak temë dhe të flasim për ekonominë. Gjatë kohës tuaj këtu, ju keni parë një ndryshim të qeverisë dhe një qeveri e re tha se për shkak se erdhi në pushtet, kishte një ndryshim qeverisjeje, do të ketë më shumë investime sepse nuk do t’ju korruptojnë. Gjatë kohës suaj këtu, a keni parë ndonjë investim të ri britanik të vijë në vend.

 Nicholas Abbott: Kam parë interesim më të madh. Nuk kam parë ende investime më të mëdha. Mendoj se duhet të jemi të sinqertë dhe të themi se periudha e COVID, kjo periudhë dyvjeçare, në thelb ngriu shumë gjëra. Dhe në të vërtetë ka qenë ndoshta vetëm në tetë, nëntë muajt e fundit që ne po shohim një ndryshim në këtë, jo aq shumë brenda Kosovës, mendoj se Kosova në fakt ka dalë shumë shpejt nga situata me COVID, por nuk mendoj se Evropa Perëndimore, Mbretëria e Bashkuar ka dalë nga kjo situatë. Ka pasur një sërë sfidash ekonomike. Unë mendoj se ajo që po shoh nuk është në nivelin e investimeve kryesore, një interes shumë i madh, por sigurisht në llojin e industrive më të vogla të lidhura me shërbimet. Po shohim mjaft interesim nga të rinjtë kosovarë, shtetas britanikë me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, që kërkojnë mundësi biznesi.

 Jeta Xharra: Cilat janë pengesat për të cilat flasin nëse i dëgjoni?

 Nicholas Abbott: Kjo është një temë tjetër e përhershme që në thelb ka të bëjë me shtetin e së drejtës. Këtu kemi një sistem ku çështjet tregtare, nëse shkojnë në gjykatë, kërkojnë shumë kohë për t’u zgjidhur.

 Jeta Xharra: Kjo është një çështje kyçe.

 Nicholas Abbott: Po, po, është çështje jetike.

 Jeta Xharra: Për shembull, ndonjëherë krijohet një përshtypje se marrëdhënia e Kosovës me Serbinë është ajo që i pengon investitorët të hyjnë. A është kjo një çështje? Siguria?

 Nicholas Abbott: Dua të them, kompanitë padyshim e shikojnë rajonin në tërësi. Nëse jeni një biznes i mesëm që po punon për të importuar në Mbretërinë e Bashkuar, duke kërkuar produkte të prodhuara, ndoshta duke kërkuar të investoni në shpërndarje, ai do të shikojë Ballkanin Perëndimor në tërësi. Dhe si gjithmonë, do të ketë çështje rreth sigurimit të rrezikut, do të ketë çështje që lidhen me stabilitetin politik, të cilat, për ata që nuk e njohin me të vërtetë këtë rajon, do të kenë pikëpyetje.

 Jeta Xharra: Mirë, meqenëse zgjodhët si arsye kryesore gjykatat, vonesat e tyre, më thoni, cila është analiza juaj pas tre vitesh e gjysmë këtu për problemet me sundimin e ligjit në përgjithësi? Cilat do të thoshim janë problemet, duke qenë se ju si qeveri keni projekte në këtë fushë?

 Nicholas Abbott: Po, dua të them, mendoj se mbeten disa sfida reale. Të them të drejtën, mendoj se kjo qeveri ka adresuar dhe ende po përpiqet t’i trajtojë mjaft prej tyre. Është vërtet mjaft e vështirë. Ka një sërë interesash që nuk duan që qeveria të ketë sukses, të cilët dëshirojnë të mbrojnë interesat e tyre dhe që në çdo rast do të përdorin të gjitha mjetet që kanë në dispoziion për ta bërë këtë. Pra, ne kemi punuar ngusht me qeverinë për çështje të tilla si përmirësimi i verifikimit/vetingut, përmirësimi i proceseve të sundimit të ligjit, shqyrtimi i çështjeve rreth korrupsionit, çështjet rreth pastrimit të parave dhe të gjitha këto janë çështje jetike nëse qeveria e Kosovës do të jetë në gjendje të funksionojë siç duhet dhe që gjithashtu, të ofrojë mundësi komerciale.

 Jeta Xharra: Kjo që po thoni ju është shumë e rëndësishme, prandaj dua të ju ndaloj këtu, sepse ju po thoni se ka interesa të caktuara që po e pengojnë këtë qeveri të bëjë reforma në drejtësi, reforma të sundimit të ligjit, ndërkohë që ne jemi në një klimë ku kjo qeveri po kritikohet masivisht për ushtrim të presionit ndaj prokurorisë, duke mos e lejuar zgjedhjen e Kryeprokurorit, duke ushtruar presion ndaj prokurorisë që po heton njeriun e Vetëvendosjes në KEK, Nagip Krasniqin, dhe nënvizimi i gjithë kësaj dhe ideja që ju po parashtroni se në fakt ka interesa personale që po e luftojnë qeverinë, nuk është askund realisht në publik, le të themi, në sferën publike. Pra, çfarë po ndodh?

 Nicholas Abbott: Por, Jeta, atëherë a po e bëni punën tuaj siç duhet, ju?

 Jeta Xharra: Ne nuk mendojmë të theksojmë se çfarë bën qeveria në këtë rast në sundimin e ligjit, sepse ne në fakt e marrim sundimin e ligjit si të ndarë, të pavarur dhe kritikojmë vetë institucionet e sundimit të ligjit, duke pasur hulumtime kundër ryshfetit të fundit ndaj Kryetarit të Gjykatës së Apelit në Kosovë, duke i kapur ata në veprim, dhe jo domosdoshmërisht duke i lidhur me qeverinë sepse ne i konsiderojmë këto si çështje të ndara nga njëra tjetra. Por, na tregoni pak më shumë për këto interesa të mëdha, si e shihni ju që drejtësia i reziston reformës?

 Nicholas Abbott: Dua të them, unë mendoj se ajo që kemi është një perceptim se gjyqësorit dhe i prokurorisë se duan të përdorin pavarësinë e tyre si një mjet për të mbrojtur interesat e tyre. Le të marrim rastin e Kryeprokurorit të Shtetit, unë i kam shkruar kreut të Këshillit Prokurorial të Kosovës dhe i ofrova shërbimet e kompanisë që përdorim për të ndihmuar me rekrutimet meritokratike, sepse më dukej se mund të ndihmonim Këshillin Prokurorial të Kosovës në mënyrë që të mund t’i sjellim më shumë besueshmëri procesit të zgjedhjes së kryprokurorit të ardhshëm dhe ky nuk është një proces në të cilin jam përfshirë unë ose që Ambasada Britanike është e përfshirë por bëhet përmes një kompanie të pavarur. Këshilli Prokurorial e refuzoi këtë mundësi. Tani, përmes këtij veprimi, mendoj se ata humbën një mundësi sepse nuk mendoj se perceptimi i përgjithshëm i këtyre dy institucioneve është një perceptim pozitiv. Mendoj se duhet të ketë transparencë shumë më të madhe nga të dyja palët dhe mendoj se duhet të kenë parasysh edhe se ato që mund të kenë qenë praktika të pranueshme në të kaluarën, tani nuk janë më të pranueshme.

  Jeta Xharra: Po, tani po bëjnë zhurmë, duke thënë se qeveria nuk po i lejon institucionet gjyqësore të bëjnë punën e tyre.

 Nicholas Abbott: Epo, nuk jam i befasuar sepse kjo është një linjë e lehtë e mbrojtjes së vetvetes që ata mund ta përdorin. Përsëri, mendoj se ata përdorin pozicionin e rëndësishëm, parimin e rëndësishëm të pavarësisë për t’u fshehur pas tij, të them sinqerisht. Dhe mendoj se ata duhet të jenë shumë më të gatshëm të modernizohen, të bëhen më transparentë dhe të mendojnë realisht se cila është detyra e tyre përfundimtare, e që është që të veprojnë si institucion i pavarur brenda shtetit të Kosovës. Kjo sjellë në vete një sërë detyrash që ndonjëherë duket që po mungojnë.

 Jeta Xharra: Pra ju e shihni zgjedhjen e Blerim Isufajt si Kryeprokuror i Shtetit nga po ky Këshill Prokurorial, si jo shumë të besueshëm sepse ata refuzuan ndihmën tuaj?

 Nicholas Abbott: Jo, nuk është se nuk është shumë e besueshme mirëpo ka të bëjë me atë që nëse ata do të kishin lejuar përfshirjen e një grupi të pavarur, për të sjellë besueshmëri më të madhe si në përzgjedhjen e kandidatëve, ashtu edhe në mënyrën se si ata u intervistuan, kjo do t’u jepte atyre besueshmëri më të madhe. Siç e kemi parë, ka mungesë besueshmërie për këtë zgjedhje. Ne i kemi parë sfidat që kanë shkuar në Gjykatën Kushtetuese dhe këto janë çështje serioze. Nuk duhet të jetë rasti i shtyrjes mes një institucioni të shtetit me një tjetër. Duhet të gjendet një rrugë përpara e cila funksionon për të gjithë dhe përsëri që është shumë më transparente. 

Jeta Xharra: Dhe rastet ku kompania juaj ishte e përfshirë, pra aty ku kompania britanike për rekrutim u përfshi në një post shumë të rëndësishëm duke zgjedhur kreun e Bankës Qendrore, në fakt, kandidate e re, një grua, doli e para, e cila ishte një gjë e pazakontë, e pabesueshme, sepse ajo u pushua nga puna vetëm disa muaj më parë për moskompetencë, ndërsa kompania britanike e vlerësoi atë si më kompetenten. Kjo ishte mjaft e mahnitshme. Por i gjithë procesi dështoi, pasi që u anulua.

 Nicholas Abbott: Pra, kjo nuk është se ne përfshijmë veten në procesin për të dhënë vendimin përfundimtar, kjo nuk është përgjegjësia jonë, është përgjegjësi e institucionit që po e bënë rekrutimin, qoftë kjo qeveria, qoftë Kuvendi, në fund të fundit përgjegjësia është e tyre dhe duhet të jetë e tyre sepse ata duhet të marrin përgjegjësinë politike.

 Jeta Xharra: E di, por çfarë ndodh kur rekomandimi i kompanisë suaj nuk merret parasysh, i gjithë procesi jo vetëm që nuk është marrë parasysh, por i gjithë procesi shkon dëm. Paratë e taksapaguesve britanikë kanë shkuar dëm. Pra, çfarë ju thoni institucioneve të Kosovës?

 Nicholas Abbott: Ne ju themi që ne nuk do të përfshihemi më në atë proces specifik të rekrutimit.

 Jeta Xharra: A mjafton kjo? Ata thonë në rregull, do ta bëjmë pa ty.

 Nicholas Abbott: Me të vërtetë po. Por përsëri, ata do ta marrin përgjegjësinë politike për ta bërë këtë.

 Jeta Xharra: Ju jeni duke bërë pikërisht atë që ata duan. Po ju mbështesin për muri dhe po ju thonë, po faleminderit, nuk do të marrim këshillat tuaja, vazhdoni me pjesën tjetër të projektit. Ju jeni duke bërë pikërisht atë që ata preferojnë që ju të bëni dhe vazhdoni të humbisni mbase është edhe një humbje e parave të taksapaguesve britanikë.  

Nicholas Abbott: Epo, nga rekrutimet që kemi bërë nën këtë qeveri, dy të tretat kanë kaluar dhe janë kompletuar. Pra, dy të tretat ishin procese ku ju keni panelin e intervistës dhe keni kompaninë tonë që propozon kandidatë që plotësojnë kërkesat dhe që besohet se janë në gjendje të bëjnë punën, dhe nga mesi i tyre pastaj zgjedhet dikush. Përsëri, ne nuk e bëjmë zgjedhjen sepse kjo bëhet nga institucioni. Në ato raste ju keni njerëz që zgjedhen, dhe dy të tretat që janë zgjedhur është përqindje mjaft e mirë, dhe në të njëjtën kohë, mendoj se ka një nivel të caktuar përgjegjësie që kemi në atë proces. Por në fund të fundit, nëse qeveria apo Kuvendi i Kosovës vendosin se dëshirojnë ta anulojnë dhe të rifillojnë procesin, atëherë mendoj se i takon institucioneve dhe shoqërisë civile në Kosovë të pyesin pse po bëhet kjo dhe të vënë në dyshim se çfarë po përpiqen të arrijnë përmes këtyre veprimeve. 

Jeta Xharra: A mund të specifikoni nëse ka një rekrutim të ri për kreun e Bankës Qendrore dhe që Qeveria Britanike me këtë kompani të pavarur rekrutimi nuk do të përfshihet?

 Nicholas Abbott: Jo, nuk do ta bëjmë.

 Jeta Xharra: Edhe nëse ju lutet Kosova ta bëni këtë?

 Nicholas Abbott: Absolutisht jo. Precedenti tashmë është krijuar dhe ne nuk do ta bëjmë këtë për një herë të dytë.

 Jeta Xharra: Sa i rëndësishëm mendoni se është ky post?

 Nicholas Abbott: Jam i sigurt se është shumë i rëndësishëm.

 Jeta Xharra: A ka pozita të tjera që mund të mos jenë në radarin tonë e që janë anuluar si ky, ndërsa ju keni qenë këtu ose që kanë shkuar dëm ose ku rekomandimi i kompanisë britanike nuk është marrë parasysh?

 Nicholas Abbott: Po, janë rreth një e treta e tyre, siç e thashë unë, një e treta, jo.

 Jeta Xharra: Ju thoni se dy të tretat nuk janë marrë?

 Nicholas Abbott: Jo, dy të tretat janë marrë janë marrë, një e treta jo.

 Jeta Xharra: Një e treta nuk janë marrë parasysh. Pra, a ju kujtohet për momentin ndonjë rast tjetër e që nuk është marrë parasysh?

 Nicholas Abbott: Jo, ju duhet të më jepni pak kohë që të mendoj rreth kësaj.

 Jeta Xharra: Le të flasim pak për fushën e sundimit të ligjt, ku po zhvillohet procesi i vetingut. Si mund të ndodh p.sh. pastrimi i parave, e që është diçka në radarin e qeverisë britanike, nëse nuk ka vetting që është shpallur, a besoni se do të ketë vetting në polici, në prokurori, apo po e humbim këtë pikë?

 Nicholas Abbott: Unë mendoj se duhet të ketë vetting, domethënë, mendoj se bisedat që kam bërë me qeverinë janë të qarta se cilat janë qëllimet e vettingut, dhe siç u them rregullisht, Ministria e Jashtme Britanike ka gjithashtu një sistem vetingu. Unë përsonalisht kaloj nëpër proces të vetingut çdo shtatë vjet. 

Jeta Xharra: Ju kontrolloheni çdo shtatë vjet?

 Nicholas Abbott: Po, unë kontrollohem çdo shtatë.

 Jeta Xharra: Interesante. Pra, vetëm që publiku i Kosovës ta kuptojë më mirë se është kjo, a mund të na tregoni se çfarë përfshinë ky proces, si ju verifikojnë?

 Nicholas Abbott: Pra, ju jeni verifikuar përmes një pyetësori të gjatë që duhet të plotësoni. Duhet të plotësoni shumë detaje për familjen tuaj, duhet të plotësoni shumë detaje për miqtë tuaj, kontaktet e rregullta. Duhet të plotësoni dhe të jepni, padyshim, informacionet financiare për llogaritë bankare, investimet, kreditë, hipotekat. Më pas duhet të jepni informacione për jetën tuaj personale dhe më pas do të keni një intervistë, zakonisht rreth 2 orë, ku do të kalohet detajisht nëpër secilin detaj që ju keni plotësuar.  

Jeta Xharra: Dhe ne po flasim për dhjetë vjet për vetingun dhe jo për ta bërë atë përmes një pyetësori të thjeshtë, prandaj sa i cenueshëm mendoni se është sistemi ynë i sundimit të ligjit kur si Britani e shikoni sundimin e ligjit në Kosovë, çfarë thoni?

 Nicholas Abbott: Mendoj se është një sistem shumë i cenueshëm.

 Jeta Xharra: Shumë i cenueshëm, qartë.

 Nicholas Abbott: Por atëherë ka shumë dobësi për shtetin kosovar.

 Jeta Xharra: Unë jam vetëm kurioze se çfarë u thoni njerëzve, investitorëve për shembull, nëse ju pyesin për sundimin e ligjit kundrejt politikës në Kosovë? Sepse ka një zhgënjim në mesin e njerëzve që nuk mund të zgjedhësh kurrë pjesë të tjera të lidershipit në Kosovë si sundimi i ligjit, por mund të zgjedhësh vetëm politikanët. Pra, nëse demokracia nuk na e ka dhënë këtë të drejtë si njerëz për ta bërë disi të përgjegjshëm sistemin e sundimit të ligjit, çfarë duhet bërë? 

Nicholas Abbott: Epo, në fund të fundit i takon qeverive që t’i mbajnë ato institucione përgjegjëse. 

Jeta Xharra: Por të gjithë thonë se qeveria nuk duhet të ndërhyjë në sundimin e drejtësisë. Të gjithë i kritikojnë se po ndërhyjnë në procese.  

Nicholas Abbott: Kështu që unë mendoj se duhet të ketë një kuptim më të sofistikuar se çfarë do të thotë ndërhyrje. Çdo qeveri në çdo vend në Evropën Perëndimore pritet të vendosë rregullat dhe rregulloret dhe t’i funksionalizojë ato. Pritet që ta bëjë këtë, mundësisht në mënyrë demokratike, zakonisht duke përfshirë një parlament ose një Kuvend, në mënyrë që të sigurohet që kjo të jetë e pranueshme politikisht dhe demokratikisht. Kjo nuk është ndërhyrje, kjo është punë normale e qeverisë dhe që ndodh në MB po aq sa ndodh në Kosovë. Kështu që unë mendoj se çfarë duhet dhe është që kjo qeveri të mbrojë atë që ka bërë, por mendoj që nga tre vjet e gjysmë këtu, mendoj se kemi parë një qeveri që sigurisht ka bërë përpjekje dhe në disa raste ka arritur të shtyjë përpara çështjet rreth sundimit të ligjit. Mendoj se tani ka një vetëdije më të madhe. Mendoj se është një agjendë shumë e vështirë dhe mendoj se realiteti është se do të shpresoja që çdo qeveri e ardhshme, të gjitha qeveritë e ardhshme do të angazhohen për një program shumë serioz sepse reforma është e nevojshme. 

Jeta Xharra: Le të qëndrojmë edhe pak në temën e pastrimit të parave. Cilat janë gjërat që Britania e Madhe dëshiron të shohë të reformohen për të siguruar që Kosova të mos bëhet vend për pastrim parash, veçanërisht për paratë e pastruara nga MB në Kosovë? 

Nicholas Abbott: Sigurisht. Dua të them, ne punojmë shumë ngushtë me Doganat dhe Administratën Tatimore të Kosovës pjesërisht për t’i forcuar ato si institucione dhe për t’i bërë ato më efektive. Dhe unë mendoj se ne kemi parë që të dyja këto institucione janë përmirësuar gjatë kohës sa kam qenë unë këtu. Dhe do të doja që kjo të jetë pjesërisht për shkak të mbështetjes sonë, shpresoj, por gjithashtu, mendoj sepse vetë të dy institucionet janë shumë të gatshme për të adresuar çështjet problematike dhe për të bërë ndryshime dhe për t’u siguruar që në mënyrë operacionale ato mund të kryejnë obligimet e veta për qeverinë. Pastrimi i parave është një rrezik në gjithë rajon dhe ajo që nevojitet është të siguroheni që të keni një kornizë ligjore e që lejon ecjen e çështjeve përpara.

 Jeta Xharra: Mirë, ju po thoni se pastrimi i parave është një rrezik në të gjithë rajonin, por gjatë kohës suaj si ambasador këtu, kam dëgjuar deklaratat shumë raciste të qeverisë britanike kundër shqiptarëve në MB, duke i quajtur ata pushtues. Pra, pse po veçohen shqiptarët dhe Kosova është 95% shqiptare? Pse po rritet antishqiptarizmi? 

Nicholas Abbott: Jeta, unë mendoj se po ngatërrojmë shumë çështje me një pyetje.

 Jeta Xharra: Por dua të dëgjoj nga ju… 

Nicholas Abbott: Kështu, ajo që ju po i referoheni është përgjigja rreth migrimit të paligjshëm që po shkon në MB, ku vitin e kaluar pamë 45,000 shqiptarë që erdhën në bregun jugor të Anglisë në varka të vogla.

 Jeta Xharra: A është ky numër shumë i madh, siç më pyetët ju më herët, po ju pyes edhe unë, a janë 45,000 shumë?

 Nicholas Abbott: Pyetje e mirë. Pra, në fillim të vitit të kaluar, numri ishte rreth 100. Pra, ajo që pamë ishte një rritje eksponenciale që ndodhi deri në verë, dhe sigurisht pastaj është në pyetje moti, moti ndryshon dhe bëhet më e vështirë të kalohet me varka.

 Jeta Xharra: Për të sqaruar, bëhet fjalë për shqiptarë nga Shqipëria.

 Nicholas Abbott: Kjo është ajo që doja të ju thoja. Unë kam rregullisht kontakte me Home Office (Zyrën Qendrore) për këtë çështje dhe gjithashtu me njerëzit e tyre që punojnë në rajon për këto çështje. Deri më tani, nuk kam asnjë dëshmi për përfshirjen e ndonjë kosovari në atë numër.

 Jeta Xharra: Megjithatë, 45,000 shqiptarë, nëse keni kontakte me Home Office rregullisht, sa të tjerë migrojnë kështu? A nuk ka grupe të tjera përveç shqiptarëve që janë më shumë se 45 mijë?

 Nicholas Abbott: Jo, nuk ka.

 Jeta Xharra: Nuk ka. Grupet shqiptare janë më së shumti që kërojnë azil.

 Nicholas Abbott: Në vitin 2022, po. Epo, në vitin 2022, jo të gjithë 45,000 kanë kërkuar azil, por në 2022 ishin numri më i madh.

 Jeta Xharra: E di, në rregull, por nuk kemi dëgjuar kurrë që Home Office të nxjerrë në pah dhe të stigmatizojë një grup si ky kur në të kaluarën, të themi nëse kishte më shumë sirianë, le të themi sirianë, arabë, duke e theksuar atë, duke i quajtur ata pushtues, deklaratat janë ende të ekzagjeruara.

 Nicholas Abbott: Pra, ju e dini, le të jemi shumë të qartë, kjo është një çështje shumë e rëndësishme politike e brendshme në Mbretërinë e Bashkuar. Nuk mund të injorohet. Dhe kolegu im në Tiranë kalon shumë kohë duke punuar për këtë çështje. Është padyshim gjithashtu një çështje e rëndësishme politike e brendshme në Shqipëri. Por kjo nuk është diçka që është një çështje e veçantë për mua këtu. Është diçka që e kam diskutuar me Ministrinë e Brendshme, në të vërtetë, vetëm për t’u siguruar që ata janë të vetëdijshëm për atë që po ndodh, çfarë po bëjmë, çfarë po ndodh e çfarë po bëjmë me Shqipërinë, sepse ne bashkëpunojmë në shumë nivele të ndryshme dhe është e rëndësishme që ngajmë informacione me njëri tjetrin.  

Jeta Xharra: Mirë. Po supozoj se nuk ka asgjë në horizont si liberalizimi i vizave për shqiptarët e Kosovës për në Mbretëri të Bashkuar?

 Nicholas Abbott: Jo, nuk jam në dijeni.

 Jeta Xharra: Pas liberalizimit në BE?

 Nicholas Abbott: Jo, nuk jam në dijeni, jo. 

Jeta Xharra: Në rregull. Unë dua t’ju pyes pak për Fondin Sovran që po prezantohet si një fond i ri që do të përmirësojë ndërmarrjet publike në Kosovë. Sa dini për të? A mendoni se mund të jetë në interes të investitorëve britanikë? 

Nicholas Abbott: Dua të them, nuk është diçka që e kam parë në shumë detaje. Mendoj se për momentin çështja është se si do të shkojnë fondet në atë Fond dhe se si do të menaxhohet dhe kjo do të jetë shumë e rëndësishme dhe do të duhet të ketë një ofertë shumë të qartë për sa i përket asaj se çfarë mundësish investimi mund të ketë. Nuk po them se nuk do të ketë interes për të, por përsëri, përshtypja ime me kompanitë e Britanisë së Madhe, ata nuk e shikojnë Kosovën individualisht, por e shikojnë rajonin si tërësi. 

Jeta Xharra: Dhe pasi që folëm për njerëz që po largohen nga Shqipëria, por ndoshta ata janë në një numër më të madh në Mbretëri të Bashkuar, por përgjithësisht i gjithë rajoni vuan nga humbja e trurit, ku profesionistët e shohin shumë më tepër Evropën dhe perëndimin si një vend për të praktikuar karrierën e tyre profesionale. Çfarë mendoni se mund të bëjë qeveria e Kosovës, ndonjë turne regjional për të ndaluar njerëzit që të largohen dhe të mos pushtojnë vendet tuaja? 

Nicholas Abbott: Epo, nuk mendoj se ata po na pushtojnë, por mendoj se ju keni një kombinim çështjesh, dhe kjo vlen në aspektin e Kosovës, në veçanti. Por, për të qenë i sinqertë, duhet të jetë situatë e ngjashme dhe për Serbinë dhe vendet e tjera. Paqëndrueshmëria politike që vazhdon thjesht po e kufizon aftësinë e qeverive për të adresuar çështjet që kanë rëndësi. Dhe kjo është arsyeja pse thashë më herët se do të ishte shumë mirë nëse ne mund t’i largonim disa nga këto çështje të dialogu nga agjenda gjatë këtij viti kalendarik, dhe qeveritë në Kosovë dhe në vendet e tjera në rajon duhet të fokusohen në shëndetësi, në arsim, në mundësitë ekonomike dhe të punësimit, të sillen investime, dhe kjo nuk është e lehtë. Por dua të them, nëse ju tërhiqeni nga çështjet imediate të cilat na e marrin vëmendjen të gjithëve, realiteti është se Kosova dhe rajoni vuajnë nga çështjet rreth energjisë dhe ekonomisë. Kjo nuk duhet të zgjidhet sepse ju nuk mund t’i zgjidhni ato, por ju duhet t’i menaxhoni ato në një mënyrë më të mirë. Cilat janë perspektivat për Kosovën sa i përket furnizimit me energji? Cilat janë mundësitë për krijimin e llojeve të industrive të shërbimeve që të rinjtë kosovarë, të cilët më duket se kanë potencial të madh. Të rinjtë që takoj janë gjithmonë mbresëlënës. Janë mbresëlënës me kuriozitetin e tyre, me interesimin e tyre, me aftësinë e tyre. Megjithatë, ata janë të zhgënjyer nga sistemet e dobëta arsimore, shërbimet e dobëta shëndetësore, dhe të gjitha këto do të thotë se tërheqja nga vende të tjera është më e madhe. Kur flas me njerëzit për liberalizimin e vizave, gjithmonë më habit se ka një element të mendimeve si fontanë dëshirash, ku ekziston besimi se njerëzit do të largohen nga Kosova dhe do të kthehen, ose do të vazhdojnë t’u dërgojnë para familjeve të tyre këtu, siç ka bërë diaspora në 20 vitet e fundit. Unë jam pesimist për këtë pikë. Unë mendoj se nëse të rinjtë largohen dhe fillojnë jetën diku tjetër, fillojnë marrëdhëniet diku tjetër, ata mund të mos kthehen më. Dhe rreziku është që Kosova, por edhe vendet e tjera në Ballkanin Perëndimor, thjesht të përfundojnë duke ofruar punë për Evropën Perëndimore dhe vende të tjera. Dhe kjo me të vërtetë nuk është një e ardhme e besueshme. 

Jeta Xharra: Duke folur për këta të rinj, po, shumica janë, siç po thoni ju, janë kuriozë, kozmopolitë, por kjo e ka një anë më të errët. Dhe në muajin e fundit kemi pasur tetë persona të arrestuar me akuza që ndërlidhen me terrorizmin. Ka akuza se ata janë pjesë të ISIS, ata akuzohen se përfaqësojnë aktivitetet e ISIS. Shumica e tyre janë, në fakt ajo që më shqetëson më shumë për më shumë se një muaj, kur ne menduam se e lamë këtë çështje mbrapa, dhe është shqetësuese sepse shumica e tyre janë nën 24 vjeç, që do të thotë se kanë lindur shumë më vonë dhe që ata ishin shumë të vegjël kur filloi lufta e ISIS-it në Siri. Ka një sinjal se po hyjmë në një fazë të re të radikalizimit fetar. Cila është përvoja juaj në Mbretërinë e Bashkuar me këtë çështje? Dhe a duhet të shqetësohemi se arrestimi i tetë personave për këto akuza, akuza për terrorizëm, mbi një muaj është çështje serioze?

 Nicholas Abbott: Gjithmonë duhet të shqetësoheni nëse dikush është i kapur në këtë çështje. Unë do të thosha se ky nuk është një radikalizim i ri. Nuk mendoj se kjo ka ikur plotësisht, radikalizimi vazhdon të ndodhë në Mbretërinë e Bashkuar, por jo në nivelet që pamë ndoshta dhjetë vjet më parë kur ISIS dhe DAESH ishin shumë më aktivë në Siri dhe Irak. Por çështjet themelore rreth radikalizimit nuk kanë ndryshuar. Mbretëria e Bashkuar tani ka një përvojë të gjatë në këto çështje. Ne në fakt kemi bërë disa punë këtu edhe me qeverinë, me Ministrinë e Brendshme, me një ose dy komuna, në fakt për të ndarë përvojën tonë, por edhe për të mësuar nga përvoja e njerëzve këtu. Dhe me të vërtetë, një nga ekspertët tanë më tha në fund të vitit të kaluar se ai kishte mësuar aq shumë nga të qenit këtu, aq sa që kishte mësuar edhe në Mbretërinë e Bashkuar. 

Jeta Xharra: Por ka dy vite që qeveria nuk ka arritur ta miratojë Strategjinë kundër Terrorizmit. Çfarë duhet të ndodhë që këto përpjekje të jenë më serioze? 

Nicholas Abbott: Mendoj se ku do të bëja dallimin sepse ka një ndryshim midis një strategjie, e cila në thelb është një deklaratë politike dhe e qëllimit krahasuar me veprimin praktik në terren. Ju vetë thatë se tetë persona janë arrestuar. Dua të them, nuk mund t’ju jap shifrat e sakta, por jam i sigurt se ka shumë më tepër në Mbretërinë e Bashkuar, siç do të prisnit që të ketë më shumë në një vend shumë më të madh. Kështu që unë mendoj se kjo është një çështje që do të vazhdojnë të jetë me ne për disa kohë në të ardhmen. Ka shumë faktorë të ndryshëm për radikalizimin, faktorë që përfshijnë vetë individin, faktorë që përfshijnë mjedisin në të cilin ata jetojnë ose ku janë rritur, faktorë që përfshijnë tërheqjen. Siç e dini, kam kaluar shumë kohë në Lindjen e Mesme dhe një nga gjërat që mësuam për Afganistanin dhe tërheqjen e shumë të rinjve sauditë që shkonin të luftonin në Afganistan, në këtë rast kundër rusëve, por më pas, natyrisht, më vonë kundër forcave të NATO-s, ishte se ky u pa si një akt heroik, se kjo shihej si pjesë e të qenit burrë. Dhe kështu ka shumë çështje që përfshihen këtu e që janë psikologjike, sociale dhe në njëfarë mënyre edhe politike. Dhe ajo që është e rëndësishme është që me të vërtetë të arrijmë deri te detajet e kësaj dhe të kuptojmë se çfarë po ndodh, gjë që ne po përpiqemi ta ndihmojmë Kosovën. 

Jeta Xharra: Meqë ju kanë mbetur edhe shtatë muaj në Kosovë, ndoshta është intervista ime e fundit me ju, prandaj nuk dua që të largoheni pa më treguar se çfarë ju ka pëlqyr më së shumti në Kosovë? Çfarë vazhdoni të pëlqeni më shumë? Nëse është një gjë që do të veçonit, çfarë do të thonit?

 Nicholas Abbott: Pra, nëse ka një gjë, janë kosovarët… 

Jeta Xharra: …ju pëlqejnë kosovarët. Në rregull. Cili është qyteti atëherë? Do të jem më konkrete, sili është qyteti që ju ka lënë më së shumti përshtypje?

 Nicholas Abbott: Siç e di shumë mirë ekipi im, unë kam filluar mësimin e gjuhës përpara se të bëhesha ambasador, në Gjakovë. Prandaj, kam jetuar për një muaj në Gjakovë. 

 Jeta Xharra: Ju nuk e pëlqeni Prizrenin më shumë se Gjakovën?

 Nicholas Abbott: Jo.

 Jeta Xharra: Por Prizreni është më i bukur, të gjithë të huajt e thonë këtë

 Nicholas Abbott: Gruaja ime e beson këtë, Gruaja ime beson se Prizreni është qyteti më i bukur.