A do t’i përdorë Putini armët bërthamore?
Presidenti rus është zotuar vazhdimisht se do t’i përdorë të gjitha mjetet në dispozicion për ta mbajtur vendin e tij të sigurt.
Vladimir Putin, i cili e kontrollon arsenalin më të madh bërthamor në botë, u zotua javën e kaluar t’i përdorë “të gjitha fuqitë dhe mjetet në dispozicionin tonë” për ta mbrojtur Rusinë. Shtetet e Bashkuara, tha ai, kanë krijuar “një precedent” kur hodhën dy bomba atomike në qytetet japoneze të Hiroshima dhe Nagasaki në 1945.
Ky ishte kërcënimi i fundit bërthamor i Putinit për Ukrainën dhe aleatët e saj perëndimorë që kur dërgoi trupa ushtarake ruse në vendin fqinj më shumë se shtatë muaj më parë.
Por a do t’i përdorë lideri rus armët bërthamore?
Cili do të ishte ndikimi i një lëvizjeje të tillë? Dhe si mund të përgjigjet SHBA?
Kush ka më shumë armë bërthamore?
Rusia është fuqia më e madhe bërthamore në botë bazuar në numrin e kokave bërthamore. Sipas Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë, ajo ka rreth 5,977, ndërsa SHBA-ja ka 5,428 koka bërthamore.
Këto shifra përfshijnë koka luftarake të grumbulluara dhe të pensionuara, por Rusia dhe SHBA kanë fuqi të mjaftueshme zjarri për të shkatërruar botën shumë herë. Ndërkohë që Rusia dhe SHBA-ja kanë çmontuar mijëra koka të tyre, ato ende kanë 90 për qind të armëve totale bërthamore në botë.
Rusia ka 1,458 koka strategjike bërthamore të vendosura – ose të gatshme për t’i shkrepur – dhe SHBA-ja ka 1,389 të vendosura, sipas të dhënave më të fundit të deklaruara publikisht. Këto koka luftarake janë në raketa balistike ndërkontinentale, raketa balistike në nëndetëse dhe bombardues strategjikë.
Kur bëhet fjalë për armët bërthamore taktike, Rusia ka rreth 10 herë numrin e SHBA-së. Rreth gjysma e 200 armëve bërthamore taktike të SHBA-së janë vendosur në bazat në Evropë.
Armët bërthamore taktike të SHBA-së kanë rendiment të rregullueshëm prej 0.3 deri në 170 kilotonë. (Bomba atomike e hedhur në Hiroshima ishte e barabartë me rreth 15 kilotonë.)
Cilat armë bërthamore mund të përdoren?
Asnjë zyrtar rus nuk ka bërë thirrje për një sulm me armë bërthamore strategjike duke përdorur armët që ishin krijuar për të shkatërruar qytete në SHBA, Evropë dhe Azi.
Ramzan Kadyrov, kreu i rajonit rus të Çeçenisë, tha kohët e fundit se Moska duhet ta konsiderojë përdorimin e një arme bërthamore taktike me rendiment të ulët në Ukrainë.
Kremlini e hodhi poshtë thirrjen e tij. “Ky është një moment shumë emocional”- tha zëdhënësi Dmitry Peskov. “Udhëheqësit e rajoneve kanë të drejtë ta shprehin këndvështrimin e tyre. Edhe në momente të vështira, emocionet duhet të përjashtohen nga çdo vlerësim”.
Armët bërthamore taktike janë në thelb armë bërthamore të përdorura në fushëbetejë për një qëllim “taktik”. Ato janë shumë më pak të fuqishme se bombat e mëdha që do të nevojiteshin për të shkatërruar qytete të mëdha si Moska, Uashingtoni apo Londra.
Armët e tilla mund të montohen në raketa dhe të gjuhen nga toka, anijet ose nëndetëset. Ato gjithashtu mund të lansohen nga avionët ose të shpërthehen nga forcat tokësore.
Armët bërthamore me rreze të gjatë që Rusia mund t’i përdorë në një konflikt të drejtpërdrejtë me SHBA-në janë gati për betejë.
Putini mund të urdhërojë që një armë bërthamore më e vogël taktike të përgatitet në mënyrë të fshehtë dhe të përgatitet për përdorim të befasishëm. Por heqja e hapur e armëve nga magazinimi është gjithashtu një taktikë që presidenti rus mund ta përdorë për ta rritur presionin pa i përdorur ato.
Ai do të priste që satelitët amerikanë ta dallonin aktivitetin dhe ndoshta do të shpresonte që nxjerrja e dhëmbëve të tij bërthamorë mund të trembë fuqitë perëndimore që ta tërheqin mbështetjen e tyre për Ukrainën.
Megjithëse Rusia ka forca të specializuara të trajnuara për të luftuar në një fushëbetejë bërthamore, është e paqartë se si do të përballej ushtria e saj e trupave të rregullta, mercenarëve, rezervistëve të hartuar dhe milicive lokale.
A do t’i përdorë Putini armët bërthamore?
Reagimi i Putinit do të varet nga mënyra se si ai e percepton kërcënimin ndaj shtetit rus dhe sundimit të tij.
Udhëheqësi rus e konsideron luftën në Ukrainë si një betejë ekzistenciale midis Rusisë dhe Perëndimit, e cila thotë se dëshiron ta shkatërrojë vendin e tij dhe ta marrë kontrollin e burimeve të saj të mëdha natyrore.
Putin e paralajmëroi Perëndimin se nuk po gënjen kur tha se ishte gati të përdorte armë bërthamore për ta mbrojtur Rusinë. Disa analistë thonë se Putini po bën bllof, mirëpo Uashingtoni po e merr seriozisht deklaratën e Putinit.
Që prej aneksimit të katër rajoneve ukrainase apo 18 për qind të Ukrainës si pjesë e Rusisë, kërcënimi bërthamor është rritur, sepse Putini mund ta konsiderojë çdo sulm në këto territore si një sulm ndaj vetë Rusisë.
Doktrina bërthamore e Rusisë lejon një sulm bërthamor pas “agresionit kundër Federatës Ruse me armë konvencionale kur vetë ekzistenca e shtetit është e kërcënuar”.
Por ka edhe arsye që Putini të vendosë kundër një sulmi bërthamor. Shumë rusë jetojnë në territorin ukrainas që Putini e ka shpallur si pjesë e Rusisë dhe thyerja e tabusë bërthamore të pas Luftës së Dytë Botërore nuk do ta ndryshonte domosdoshmërisht situatën taktike në terren.
“Ai po bën bllof tani,” i tha agjencisë së lajmeve Reuters Yuri Fyodorov, analist ushtarak me seli në Pragë. “Por ajo që do të ndodhë brenda një jave apo një muaji nga tani është e vështirë të thuhet – kur ai të kuptojë se lufta ka humbur”.
I pyetur nëse Putini po shkon drejt një sulmi bërthamor, drejtori i CIA-s, William Burns, i tha rrjetit televiziv CBS: “Ne duhet t’i marrim shumë seriozisht llojin e kërcënimeve të tij, duke pasur parasysh gjithçka që është në rrezik”.
Burns, megjithatë, tha se inteligjenca amerikane nuk ka “prova praktike” se Putini po shkon drejt përdorimit të armëve taktike bërthamore në çdo kohë të afërt.
Çfarë do të bënte SHBA?
Shtëpia e Bardhë ka paralajmëruar për “pasoja katastrofike për Rusinë” nëse Putini përdor armët bërthamore.
Opsionet e Presidentit Joe Biden do të përfshinin urdhërimin e një përgjigjeje joushtarake, përgjigjen me një sulm tjetër bërthamor që do të rrezikonte përshkallëzimin dhe përgjigjen me një sulm konvencional që mund të përfshinte SHBA-në në një luftë të drejtpërdrejtë me Rusinë.
Gjenerali në pension dhe ish-shefi i CIA-s, David Petraeus tha se nëse Moska përdor armë bërthamore, SHBA dhe aleatët e saj të NATO-s do t’i shkatërrojnë trupat dhe pajisjet ruse në Ukrainë dhe do ta fundosin të gjithë flotën e saj të Detit të Zi./Al Jazeera
Përgatiti: Nuhi Shala
