Bizneset Kërkojnë Moratorium për Hidrocentralet në Vjosë

Konfederata e Industrive Shqiptare deklaroi se bizneset i konsiderojnë të papranueshme planet energjetike të HEC-eve në rrjedhën kryesore dhe anësore të lumit Vjosë dhe HEC-in e Kalivaçit.

Përmes një letre zyrtare dërguar kryeministrit Edi Rama, Konfindustria kërkoi një moratorium të HEC-eve në Vjosë, në mënyrë që të kryhen studime të reja gjithëpërfshirëse për vlefshmërinë ekonomike dhe mjedisore të hidrocentraleve nga aspekti i interesit publik afatgjatë.

“Është e papranueshme që veprat energjetike në lumin Vjosë të kryhen me studime ekonomike të vjetra 10 apo 20-vjeçare,” tha në deklaratën për shtyp të hënën, Gjergj Buxhuku, administrator i Konfindustrisë.

Bizneset gjithashtu bënë thirrje të merren parasysh faktorë të ndryshëm si kriza globale, zhvillimet e reja në rrjetet energjetike dhe përditësimet e zhvillimit ekonomik të qëndrueshëm.

“Është e nevojshme të kryhen studime kosto-përfitim të plota mjedisore sipas standardeve të BE, që sot mungojnë krejtësisht në legjislacionin shqiptar të dhënies së koncesioneve,” shtoi grupimi i industrive të prodhimit dhe shërbimit në vend.

Konfederata e Industrive Shqiptare është grupimi më i fundit që i del kundër hidrocentraleve në Vjosë.

Përpjekjet për mbrojtjen e lumit të fundit të egër në Europë kanë bërë bashkë artistë, aktivistë, shkencëtarë, organizata mjedisore kombëtare dhe ndërkombëtare.

Në tetor një grup muzikantësh shqiptarë i bënë thirrje qeverisë shqiptare të mbrojë Vjosën dhe natyrën e vendit nga hidrocentralet, përmes një koncert-proteste të organizuar në Tiranë.

Më herët në shtator, një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh publikoi një studim sipas të cilit në lumin Vjosë u zbulua një pasuri biodiversiteti e përbërë nga qindra gjallesa të reja, dy prej të cilave të panjohura më parë për shkencën.

Sipas shkencëtarëve, lugina Vjosës përbën një habitat për shumë lloje kafshësh dhe bimësh që janë shumë të rralla ose janë zhdukur fare nga lumenjtë e tjerë të Evropës. Megjithatë, shumë prej këtyrë gjallesave tashmë kërcënohen të zhduken nga ndërtimi i planifikuar i hidrocentralit të Poçemit dhe ai i Kalivaçit.

Planet e qeverisë shqiptare për të ndërtuar hidrocentrale mbi lumin Vjosë janë kritikuar edhe nga Parlamenti Europian, që i ka bërë thirrje Tiranës zyrtare të marrë në konsideratë propozimin për ta kthyer luginën në një park kombëtar.

228 shkencëtarë nga vende të ndryshme të botës iu bashkuan në shtator 2016 përpjekjes së aktivistëve dhe studiuesve shqiptarë për të mbrojtur lumin Vjosë dhe kërkuan një moratorium 3-vjeçar për t’i dhënë kohë ekspertëve të studiojnë në thelb pasuritë ekologjike të saj.

Përveç biodeversitet të pasur të luginës që rrezikon të shkatërrohet nga ndërtimi i digave të hidrocentraleve, shkencëtarët gjithashtu kanë ngritur pikëpyetje mbi leverdinë ekonomike të ndërtimit të HEC-eve në Vjosë, duke nënvizuar se matjet e prurjeve të sedimenteve tregojnë që prodhimi i energjisë pas ndërtimit të digës së Poçemit nuk do të zgjaste më shumë se 25-30 vjet, pasi rezervuari do të mbushej plotësisht me zhavorr dhe rërë.

Organizatat mjedisore në Shqipëri dhe Ballkan i kanë cilësuar si të dëmshme për mjedisin dhe në kundërshtim të interesave të banorëve të zonës, ndërtimet e HEC-eve në Vjosë.