Hungarezët gjatë një marshi | Inquam Photos / Levente Tofan

Hungarezët në Rumani Ringjallin Kërkesën për Autonomi

Partitë kryesore hungareze të Rumanisë të hënën nënshkruan një deklaratë që përcakton një agjendë të përbashkët politike, duke përfshirë kërkesën për autonomi në ato pjesë të rajonit të Transilvanisë ku hungarezët etnikë janë shumicë.

Deklarata vjen pasi Rumania përgatitet të shënojë njëqindvjetorin e “Bashkimit të Madh”, kur aneksoi Transilvaninë pas rënies së Austro-Hungarisë.

Tri partitë hungareze, Bashkimi Demokratik i Hungarezëve në Rumani, Partia Popullore në Transilvani dhe Partia Qytetare Hungareze, shpallën frontin e tyre të përbashkët në Cluj Napoca, qytetin më të madh të Transilvanisë.

Ata thanë se dëshirojnë të negociojnë tri lloje të autonomisë, atë territoriale, lokale / administrative dhe kulturore.

“Këto tri lloje të autonomisë duhet të diskutohen sa më shpejt që të jetë e mundur, madje edhe në vitin 2018, me shumicën rumune dhe të përkthyera në legjislacion”, tha Kelemen Hunor, kreu i Bashkimit Demokratik të Hungarezëve në Rumani, partisë më të madhe etnike në Rumani.

Ai tha gjithashtu se ndërsa autonomia do të ndihmonte në ruajtjen e identitetit etnik të hungarezëve në Rumani, do të “kontribuonte në zhvillimin e shoqërisë në Rumani”.

Autonomia diku tjetër “ka funksionuar dhe është ende duke funksionuar në shumë shtete evropiane dhe është çelësi i zhvillimit”, shtoi ai.

Bashkimi Demokratik i Hungarezëve në Rumani mban 30 vende në parlament dhe është aleat në legjislaturë i Social-Demokratëve në pushtet.

Megjithëse nuk është formalisht pjesë e koalicionit qeverisës, Partia Socialdemokrate në pushtet ka nevojë për votat e deputetëve hungarezë për legjislacionin që kërkon një shumicë absolute në parlament.

Partia hungareze u përpoq vitin e kaluar për të nxitur legjislacionin që të shtonte të drejtat e hungarezëve.

Në qershor të vitit 2017, gjatë një krize qeveritare që rezultoi me rënien e qeverisë së socialdemokratëve, të udhëhequr nga Sorin Grindeanu, partia në pushtet u përpoq të arrijë një marrëveshje me partinë hungareze në këmbim të mbështetjes së saj për mocionin e shkarkimit.

Partia hungareze u kërkoi Social-Demokratëve të sigurojnë miratimin e disa projektligjeve që i paraqiti parlamentit.

Dëshiroi që gjuha hungareze të përdoret zyrtarisht në ato rajone ku të paktën 10 për qind e popullsisë është hungareze, në krahasim me nivelin aktual prej 20 për qind.

Gjithashtu kërkoi arsim special dhe provime për studentët hungarezë dhe leje për të udhëtuar dhe përdorur flamurin e veçantë të Szekely Land, një zone me shumicë hungareze në Rumani.

Gjithashtu, donte që 15 marsi, përvjetori i Revolucionit të vitit 1848 në Budapest, që çoi në aneksimin e Transilvanisë nga Hungaria, për t’u bërë një festë publike për pakicën hungareze në Rumani.

Të përballur me protesta nga anëtarët e partisë dhe opozitës në parlament, Social-Demokratët braktisën të gjitha projektligjet.

Autonomia e të ashtuquajturës Szekely Land, pjesë e Transilvanisë Lindore, ku jetojnë rreth 600 mijë hungarezë etnikë, është një temë e ndjeshme politike në Rumani.

Rumania shfuqizoi autonominë e territorit me shumicë hungareze në juglindje të Transilvanisë në vitin 1923, pesë vjet pasi Transilvania ishte bashkuar me Rumaninë.

Që nga rënia e komunizmit në vitin 1989, grupet politike hungareze kanë kërkuar të rimarrin autonominë e tyre të humbur, por qeveritë të kujdesshme ndaj lëvizjeve brenda dhe gjetkë, nuk janë përgjigjur.

Në një kongres në maj të vitit 2013, pala hungareze kërkoi ndryshime kushtetuese që do t’u jepnin pakicave etnike më shumë autonomi dhe të drejta kulturore.

Partia tha pastaj se kishte planifikuar të paraqiste një projektligj në parlament duke propozuar autonomi territoriale për të ashtuquajturën Szekely Land.

Bashkimi Demokratik i Hungarezëve në Rumani ka lidhje të ngushta me partinë qeverisëse të Hungarisë, Fidesz.

Kelemen Hunor dhe kryeministri i Hungarisë, Viktor Orban u takuan në tetor të vitit 2017 në Cluj Napoca dhe kjo e fundit u zotua për mbështetje për kërkesat hungareze në Rumani, pasi komuniteti krijon një bazë të madhe zgjedhore për partinë e tij.