Trump dhe Dodik, Dy Anët e së Njëjtës Medalje
Pas inaugurimit të presidentit të ri amerikan, Donald Trump, unë kam pasur një interes të thellë në politikën amerikane në një përpjekje për të provuar dhe për të kuptuar se çfarë ndodhi në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së.
Unë i dua Obamat. Më duhet ta pranoj se nuk e kam ndjekur politikën e Barakut rregullisht. Dashuria ime është ndoshta e bazuar në paraqitjet e Michelle si mysafire në talk shou-t amerikane, të cilat ajo i tronditi! Dua të them, Zonja e Parë e Amerikës duke vallëzuar me Bruno Mars në Ellen!
Duke u kthyer në temë, për mua, Amerika ka përfaqësuar një vend largpamës, njerëz modernë. Unë jam i vetëdijshëm për madhësinë e saj dhe diversitetin e popullsisë së saj, por në përgjithësi kam menduar se Amerika ishte OK.
Megjithatë, pas zgjedhjeve të fundit mbeta gojëhapur, i befasuar, dhe në shok të thellë.
Unë kam qeshur gjatë gjithë inaugurimit të Trump (inaugurimi i parë i një presidenti amerikan që ndonjëherë e kam shikuar), transmetuar live në televizionin lokal.
Edhe pse i vetëdijshëm se isha duke shikuar një maskaradë, nuk mund t’i hiqja sytë nga ekrani. Pra, shumë gjëra u sollën nëpër kokën time, por një pyetje dominonte: “Si dreqin ky njeri e fitoi Presidencën?”
Nuk po hyj në hollësi në lidhje me kundërshtarin e tij, ose të gjitha ato që ka gabuar në lidhje me fushatën; për më tepër, do të doja ta tërheq një paralele mes zgjedhjeve të fundit ku kam votuar unë, në Republikën Serbe, entitet i mbizotëruar me serbë në Bosnje, dhe garës presidenciale të SHBA-së.
Mos qeshni ende. Më dëgjoni nga e para. Dhe vini re se Trump është shumë popullor në Republikën Serbe, kryesisht në mesin e votuesve të Dodik.
Kur u drejtova për në kutitë e votimit në vitin 2014, ndjeva se pa marrë parasysh se për kë votoj, unë do të pështyj në fytyrën time, do ta tradhtoj intelektin tim dhe gjithçka për të cilat kam besuar më parë.
Në letër, unë u përballa me dy opsione për postin e Presidentit të Republikës Serbe: Ognjen Tadiq, nga Partia Demokratike Serbe, SDS, dhe liderin e SNSD, Milorad Dodik.
SDS, edhe pse ndoshta e reformuar, u themelua nga lideri serb i kohës së luftës, Radovan Karaxhiq në Bosnje në vitin 1990 – njeriu i cili kohët e fundit u shpall fajtor për gjenocid në Srebrenicë dhe një njeri që unë personalisht e bëj përgjegjës për aktet e tmerrshme që kanë ndodhur në vitet e ’90.
Gjatë fushatës zgjedhore, SDS ka gjuajtur fortë dhe vetëm ka sulmuar politikat e SNSD, duke premtuar se do të ofrojnë alternativa të gjera dhe duke i bërë thirrje liderit të tyre, Dodik, për veprat e tij të paligjshme. Partia është parë nga disa si një mjet për të rrëzuar SNSD, e cila kishte qeverisur për një dekadë.
Megjithatë, SDS ka bërë një gabim të rëndësishëm dhe, ashtu si SNSD, ka vazhduar retorikën nacionaliste të viteve 1990.
Performanca e dobët ekonomike e etnitetit, përsëri, bëri prapa kur “titanët” politikë të RS-së u përleshën se kush më së miri i mbron interesat serbe. Ata të dy i harruan pakicat, kroatët dhe boshnjakët që jetojnë në RS, dhe njerëzit si unë që nuk zgjedhin për të lidhur veten me ndonjë nga grupet nacionaliste në Bosnje.
E kundërt me Tadiq dhe partinë e tij qëndron Dodik dhe SNSD që, për mua, përfaqësojnë çdo gjë që është e gabuar me këtë etnitet.
Këtu ju keni një, gojëndyrë, egocentrik, injorant, supremacist serb. Një njeri që nuk mund t’i komunikojë mendimet e tij pa përdorur gjuhë të pistë, një njeri që unë shpesh mendoj se jeton në një univers paralel, pa arsye, intelekt, dhembshuri dhe sjellje të mirë.
Këtu është një shembull i mënyrës se si njeriu mendon: ndërsa RS mundohet të mbledhë para për të mbuluar vrimat në buxhet, për të paguar pensionet dhe për t’i shërbyer detyrimeve të veta; ndërkohë që mijëra njerëz luftojnë për të jetuar me një pagë prej pak mbi 180 euro; ndërsa gati gjysma e popullatës është në vështirësi financiare, ai thotë se njerëzit jetojnë më mirë në RS se sa në vendet perëndimore? Ai thotë se ne jemi të krahut mosmirënjohës!
Turp!
Pra, i përballur me një situatë të pamundur, unë kam votuar për Tadiq. Shumë amerikanë, edhe pse në krahasim me politikën e Klintonëve, votuan për Hillary, duke gjykuar se ajo ishte më pak e dëmshme. Shkova me të njëjtën logjikë.
Por, Dodik dhe Trump triumfuan. Pse?
Së pari do të merrem me shefin tim vendor.
Dodik ka fituar për shkak se njerëzit nga qytetet e vogla e shohin atë si shpëtimtarin e tyre, sepse ai u ka asfaltuar rrugën dhe në këtë mënyrë e ka përmbushur premtimin e tij të fundit të zgjedhjeve …
Sepse ai, udhëheqësi i madh serb, do t’i mbrojë ata nga të këqijtë e tjerë duke ndërtuar një mur midis RS-së dhe entitetit të Federatës Kroate-Boshnjake, dhe midis RS-së dhe armiqve të saj perëndimorë (kjo përfshin edhe Kroacinë), duke premtuar se do t’i ofrojë më afër vëllait të tyre të madh Serbisë dhe nënës Rusisë …
Duket e njohur?
Ndryshe nga Dodik, Trump ishte një njeri i panjohur në arenën politike. Por, ashtu si Dodik, ai pranoi se krenaria kombëtare është prekur, që supremacia e bardhë është gjithë kohën lartë, që në brendësi, qytetet e vogla popullore janë ngopur me emigrantë, dhe mallra të importuar…
Trump e kuptoi se izolimi ishte trendi i ditës.
Po, nuk ishin vetëm provincialët dhe ekuivalentët e tyre në RS që vënë një duet tiranik në pushtet; ishin gjithashtu edhe të rinjtë e arsimuar. Unë nuk mund ta siguroj një shpjegim për këtë. Megjithatë, unë besoj se personalitetet e Trump dhe Dodik nuk ishin përgjegjës për këto vota.
Siç e përmenda më parë, kur përballen me një dilemë, njerëzit priren të zgjedhin atë që ata e perceptojnë të jetë një e keqe më e vogël. Për ta, Trump dhe Dodik dukeshin mundësitë e vetme praktike në mesin e kandidatëve të dhënë.
Për më tepër, shumë votuan për të dy burrat e gjatë, e të parregullt bazuar në atë që unë e shoh si një arsye egoiste – me shpresën e sigurimit të punësimit.
Pse egoist? Për shkak se shumë më shumë është në rrezik zgjedhja e një udhëheqësi sesa përfitimet personale.
Trump ka premtuar që do të krijojë vende pune. Ai premtoi se do të sjellë punë përsëri në Amerikë. Dodik, në anën tjetër, gjithmonë është lëvduar me rritjen e investimeve, të cilat krijojnë vende të reja pune.
Në vitin 2015, ai shkoi aq larg për të thënë se RS ka një tepricë të vendeve të punës në ofertë, por njerëzit nuk pranojnë të punojnë!
Bazuar në matematikë, Dodik është i angazhuar në fjalë boshe, si zakonisht. Sa për Trump, ne kemi ende për të parë.
Votuesit dhe votat mënjanë, Trump dhe Dodik kanë qasje të ngjashme politike. Të dy janë populistë – një “klasë elite” që shkelin mbi të drejtat e njerëzve.
Të dy janë më të shqetësuar për popullaritetin e tyre, egot e tyre, se sa për punët për të cilat janë zgjedhur për t’i bërë.
Në botën e tyre, miti mund logjikën dhe matematikën.
Ne pamë vërejtjet e Trump mbi turmën e tij inauguruese. Dodik është i njëjtë, kur është fjala për të gjykuar popullaritetin e vet. Me pak fjalë, të dy burrat janë të prirur për të bërë numra.
Të dy e shohin veten si udhëheqës të lëvizjeve. Njerëzit që lëvizin janë prioritet i tyre, pjesa tjetër nuk janë të rëndësishëm.
Trump ka nisur një hetim për mashtrim të votuesve në shtetet e ai nuk ka fituar, ndërsa Dodik është duke i vënë së bashku në një listë të zezë të gjithë kundërshtarët e tij.
Të dy duhet të besojnë se kanë mbështetjen e masës.
Ata janë duke luftuar për t’i bërë Amerikën dhe RS-në të mëdha përsëri, kështu ata mendojnë. Ata përgatisin “fakte” për ta bindur veten dhe ndjekësit e tyre se ajo është kauza e tyre.
Ata vdesin për admirim; ajo është në thelbin e tyre si njerëz dhe si politikanë.
Të dy janë ngacmues të zhurmshëm. Të dy kanë nisur luftë me mediat. Sulmet e Trump në media janë quajtur autoritare. Dodik, në anën tjetër, ka qenë prej kohësh i njohur për qëndrimin e tij diktatorial.
“Shtypi duhet ta mbajë mbyllur gojën”, tha këtë javë ndihmësi i lartë i Trump. Vetëm pak ditë më parë, Federata Europiane e Gazetarëve ka dënuar Dodikun për mohimin e qasjes së një transmetuesi lokal në një konferencë për shtyp. Por kjo nuk është e gjitha; Dodik shpesh përdor fjalë fyese gjatë komunikimit me gazetarët.
Të dy interpretojnë kushtetutën në mënyrën e vet – kjo është, në qoftë se e kanë lexuar deri tani atë.
Ata besojnë se janë krerët e fuqishëm të të gjithëve, përfaqësues të perëndive ndoshta, në gjendje të bëjnë çdo gjë që ata të jenë të kënaqur. Ata jetojnë në realitetin e tyre dhe në luftën e pagave me askënd si pjesë e sferës së tyre.
Trump është shumë i pëlqyer në RS. Ndjekësit e Dodik ndoshta shohin imazhin e tij te Trump.
Studentët shkuan aq larg për t’i dërguar atij dhurata inauguruese, për t’i uruar atij një presidencë të suksesshme.
Dodik u mburr me marrjen e ftesës zyrtare për inaugurimin e Trump, por iu refuzua viza amerikane (kjo doli të jetë një ftesë për një ballo private). Gruaja e tij dhe kryeministri i RS udhëtuan për në Uashington me paratë e taksapaguesve, duke pretenduar se Trump i kishte ftuar ata që të marrin pjesë, por fotot e publikuara nga mediat zbuluan se në fakt ata qëndruan në një pjesë ku pjesëmarrja duhej paguar.
Dodik është duke shpresuar për një marrëveshje më të mirë nga politika e jashtme e SHBA-së nën Trump, edhe pse është e dyshimtë nëse Trump mund të gjejë RS-në në hartë.
Mënyra se si qëndrojnë gjërat, Dodik do të vazhdojë të qeverisë në RS. Megjithatë, e ardhmja Trump si lider i SHBA-së është e vrenjtur. Njerëzit janë duke reaguar ndaj presidencës së tij, duke protestuar, duke luftuar për të përmirësuar gabimin.
Në RS, nga ana tjetër, njerëzit janë duke pirë birrë, ndërsa ankohen se nuk kanë para. Ata janë duke u larguar nga Bosnja për të larë banjot dhe për t’i pastruar prapanicat e njerëzve të vjetër, por mos thëntë Zoti që ndonjë prej tyre të dalë në rrugë dhe të protestojë. Në fakt, shumica u dënuan në marshin e fundit të grave.
Si përfundim, Amerika bëri një gabim. Ata kanë instaluar një tiran; ne vazhdojmë që verbërisht t’i ri-zgjedhim tanët.
Marrë nga Balkan Insight
