Dëshmitarët e Kosovës Rrëfejnë Vrasjet e të Afërmve në Beograd
Dy dëshmitarë i treguan gjykatës së Beogradit se si anëtarët e tyre të familjes u vranë gjatë masakrës së majit të vitit 1999 të fshatarëve shqiptarë të Kosovës nga zona e Qyshkut nga forcat serbe.
Dëshmitari Ramë Nikçi nga Kosova i tha Gjykatës Speciale të Beogradit të hënën se si ai gjeti trupat e djegur të prindërve të tij dhe se si dëgjoi vrasjen e 18 civilëve shqiptarë etnikë në një dyqan riparimi të automjeteve në vitin 1999.
Ai i tha gjykatës se policia dhe ushtria serbe erdhën në fshatin e tij Pavlan afër Qyshkut në Kosovë më 14 maj 1999 dhe se ai vëzhgoi si ushtarët e plaçkitën shtëpinë e tij.
“Ata po vidhnin, duke ngarkuar automjetin e tyre. Makina fjalë për fjalë ‘u mbyt nga pesha … Së shpejti tymi filloi të ngrihej [nga shtëpia],” tha Nikçi.
Ai e shikoi fshehurazi ndërsa ushtarët u larguan dhe nuk guxuan të hyjnë në shtëpi deri në mbrëmje, kur ai gjeti tre trupa të djegur.
“Aty e pashë babain tim … Ai u dogj, por unë e njoha nga orën e tij të dorës”, tha Nikçi në gjykatë.
“Ata vranë babanë, nënën, tezen”, shtoi ai.
Forcat serbe hynë në Qyshk dhe në fshatrat fqinje të Pavlanit dhe Zahaq atë ditë, duke vrarë një total prej 138 shqiptarësh, sipas prokurorisë.
Luftëtarët rrethuan disa nga vendasit dhe i urdhëruan ata të shkonin drejt qytetit të Pejës. Kur kolona e kamionëve dhe traktorëve që mbartin shqiptarët arritën një udhëkryq ndërmjet Pavlanit dhe Zahaqit, ushtarët veçuan burra të moshës së luftës.
Gratë, fëmijët dhe të moshuarit u dërguan në Pejë, ndërsa burrat u dërguan në dyqanin e riparimit të automjeteve Kuqi dhe më pas u urdhëruan në gropën e punëtorisë.
Nikçi, i cili ishte fshehur aty afër, tha se u largua kur dëgjoi të shtëna dhe britmat e njerëzve që u vranë brenda.
“Unë ikja nga frika,” tha Nikçi, duke shtuar se nuk kishte parë vrasjet që po ndodhnin, pasi ai ishte disa qindra metra larg.
Nikçi tha se njohu një nga të pandehurit, Radoslav Bërnoviq, kreu i policisë në fshatin Kliqina, i cili vdiq gjatë gjykimit, duke qëndruar para dyqanit të riparimeve në atë kohë.
Ai tha se dëgjoi se një tjetër i pandehur, Slavisa Kastratoviq, ishte një anëtar i grupit të luftëtarëve që hynë në shtëpinë e tij.
Nga fotografitë, Nikçi gjithashtu identifikoi disa njerëz të tjerë të cilët dyshohet se kryenin krime kundër civilëve në atë kohë, por nuk janë akuzuar.
Prokuroria serbe ka akuzuar 11 ish-anëtarë të Njësisë së 177-të të Ushtrisë Jugosllave për kryerjen e krimeve të luftës në fshatrat e Qyshkut, Pavlanit, Zahacit dhe Lubeniqit në pranverë të vitit 1999.
Grupi u dënua fillimisht në vitin 2014 dhe u dënua me 106 vjet burg për vrasjen e të paktën 118 civilëve shqiptarë të Kosovës.
Por Gjykata e Apelit e Serbisë e ktheu aktgjykimin në vitin 2015 dhe e dërgoi çështjen për rigjykim.
Një tjetër dëshmitare, Havë Gashi, i tha gjykatës të hënën se forcat serbe vranë vjehrrin e saj Brahim Gashi dhe tre vëllezërit që jetonin në vend.
Ajo tha se ata gjithashtu “bllokuan shtëpitë tona dhe morën pronën tonë”.
“Nuk ka më keq se ajo që na ka ndodhur”, tha Gashi.
Gjyqi konsiderohet të jetë një nga rastet më të mëdha që kanë të bëjnë me krimet e luftës në Kosovë në gjykatat e Beogradit.
Por që nga fillimi, ai është shënuar nga vonesat dhe refuzimi i dëshmitarëve për të ardhur në Beograd për të dëshmuar.
Në vitin 2014, Prokuroria Serbe për Krimet e Luftës nisi gjithashtu një hetim mbi gjeneralin Dragan Zivanoviq, ish-komandantin e Brigadës 125 të Ushtrisë Jugosllave, sepse pretendonte se nuk bëri asgjë për të parandaluar krimet, por hetimi ishte mbyllur.
BIRN raportoi për këto krime në filmin dokumentar ‘The Unidentified’, i cili zbulon shkallën e krimeve të kryera në katër fshatrat e Kosovës në vitin 1999, duke zbuluar gjithashtu strukturën komanduese të njësive të policisë dhe ushtrisë të përfshira në krime.
Dokumentari i BIRN-it ‘The Unidentified’ është në dispozicion për transmetim këtu:
